Tag: Jondy Arpilleda

Natandog ang pagbati sa magtiayong Romeo ug Grace pagkakita sa liboang katawhan nga nanagtindog, nanaglingkod sa bleachers aron mosaksi sa gipahigayong meeting de avance sa plasa sa munisipyo sa Tagpongan. Kini ang ulahing higayon nga magsukdanay og katakos ang duhang mingdagan pagka-mayor; si Romeo, nga kandidato sa Uswag parti ug si Luis Duhayco sa LDP (Luis Duhayco Parti), ang nangatungdanang mayor nga midagan sa ikatulo niyang termino.

Sa walang bahin luyo sa bantawan, naglingkod ang nagkadusingot nga mayor samtang gipaypayan sa iyang asawa ug mga alalay taliwala sa nag-alirong niyang mga kapartido. Ang gisul-ot ining ugis nga barong, nahimong see-through; mipilit sa tumog niyang lawas. Matagkaron ug unya, sige kinig inum og tubig ug panarapo sa nawong.

Wala maglangan, gianunsiyo ni Berting, ang tagdumala sa maong okasyon, nga sugdan na ang programa. Gisugat sa lanog nga palakpak ang partido ni Mayor Luis dihang minggawas sila gikan sa luyo sa bantawan. Dako ang ngisi sa mayor samtang iyang gisubay sa panan-aw ang gapunsisok nga mga tawo. Giwara-wara niya ang iyang mga kamot isip pagtimbaya kanila. Nahimuot si Romeo nagtan-aw sa busdik nga tiyan sa kaatbang nga kandidato. Wa damha, kalit nanaog sa bantawan si Mayor Luis unya giduol ang usa ka babaye nga naglaylay sa iyang anak. Iyang gikuha ang bata ug gihalokan ang aping niini. Mihugyaw ang mga tawo pagkakita sa gibuhat sa mayor. Migara pagsamot ang mayor, iyang gikugos ang puya unya nanukad atubangan sa nagpangidlap nga mga kamera. Nahimuot ang puya sa iyang gibuhat; kalit nga gikumot niini ang tambisong ilong sa mayor. Ug didto misulbong ang makabungol nga suliyaw sa mga nanan-aw. Bisag nasakitan, mibuhig hilaw nga pahiyom si Mayor Luis samtang giuli sa inahan ang bata.

Sa dihang nakalingkod na ang mayor, misibaw na pod ang tingog ni Berting ug iyang gipailaila ang partido ni Romeo. Wa pa gani nahuman ang tigpamaba sa iyang pamulong, dili na mabangbang ang kabanha sa mga tawo. Mas madasigon kini tandi sa grupo ni Mayor Luis.

Continue reading Ang Panaad ni Romeo (Unang Bahin)

(Kining sugilanon misakmit og unang ganti sa Carlos Palanca Awards karong tuiga)

“Kahilas ba nimo, uy!” sukmat ni Lukring nga nakabantay.

“Aw, angay lang! Kontra baya tag dula unya… irog didto bi, basig ikaw ang magdalag demal nako,” ni Duday samtang iyang gisiko ang higala.

“Hmph! Demalas sa imong bisong!” subli ni Lukring nga mitindog sa gilingkoran. Unya didto na sad kini magkikir-kikir kang Berning.

Sus, ang animal kalami kulamoson sa nawong, ay! Maypa wa nako pautanga, niya sa kaugalingon. Taudtaod, nangahilom silang upat, nanag-estudyo sa nahabiling mga baraha; kon unsay angay pang gungonan ug angay nang ilabay. Dugay-dugay gyod nga nagpulihay og saksak sila si Sidra, Duday ug Lotlot, hangtod na-hits ra gyod kini niya. Ang sunod nga nakadaog kay si Lotlot, mga tulo lang kadto ka pustada. Nakapamalikas si Sidra sa kalagot kay sayop ang iyang nalabay. Tungod sa kakulba-hinam, wa nila himatikdi ang paspas nga paglabay sa mga gutlo— untop nang alas onse. Si Duday sigeg ampo nga unta moundang na si Berning aron kini mapulihan kay pataka ra nig labay kang Lotlot og baraha.

Continue reading Bunok (Ikaduhang Bahin)

(Kining sugilanon misakmit og unang ganti sa Carlos Palanca Awards karong tuiga)

“Another secret of the universe: sometimes pain was like a storm that came out of nowhere. The clearest summer could end in a downpour; could end in lightning and thunder.”— Benjamin Alire Sáenz

GISUGAT sa madag-omong nawong ni Duday ang limbahong bidlisiw sa Adlaw sa sidlakan. Sige siyag pamalikas samtang iyang gipaypayan ang wa madukti nga mga sugnod sa batong sug-angan. Unsaon nga nasalibohan man kini sa kusog nga ulan niadtong milabayng gabii. Bisag gidabdaban na niyag patayng lukay ug karton, unya giyab-ag gas, wala gihapon kini mosiga. Nagluha-luha ang iyang mga mata sa kahapdos sa aso.

“Peste man ning mga kahoya, uy!”

Mibutho gikan sa kuwarto si Beboy, ang iyang kamagwangang anak, nga sigeg panghuy-ab samtang miadto sa panghugasan tupad lang sa ilang abohan.

“Maayong buntag, Nay,” ni Beboy nga mikuhag baso ug nanglimugmog.

“Boy, human nimo dinha, panguhag patayng palwa ug kawayan didto sa silong kay ganina ra kong galagot ining mga pesteng kahoy diri!” ni Duday sa tingog nga nagtangag og kaisog.

Miyango ang bata ug gikuha ang sinakoban nga sundang ubos sa abohan. Unya minaog dayon sa ilang balay. Samtang gapaabot kang Beboy, nakahukom siya nga haonon una ang kaldero. Unya, paggunit niya sa hawiranan, napaslot ang iyang kamot!

“Kolera! Yawa man ning kinabuhia, uy!” ni Duday nga gisawilik ang kamot. Sa kaitok, mikuha siyag sugnod ug gipuspos didto sa ubang mga kahoy. Unya, nagpangagot nga miadto sa binuksang bentana ug didto gipahungaw ang kapungot.

Continue reading Bunok (Unang Bahin)

Tagsa–tagsang mipadailos gikan sa tingkoy ug agtang ni Bobet ang mga singut paghimungtod nila sa balay sa iyang Ninang Diding. Kapin usa ka kilometro man god silang nagbaklay taliwala sa naglagiting nga Adlaw. Daw walay pulos ang gisul-ot nilang mga dyaket ug sarok sa kaigang sa palibot. Si Alfonso, ang kamaguwangang anak ni Diding, maoy ilang naabtan. Wala didto ang magtiayon kay namalit nig pagkaon sa ilang mga mangangani.

“Te, gitugon diay ko ni Nanay nga magsugod na lang daw mog pangani bisag wala pa sila. Moabot man pod daw karong taud-taod silang Noy Silyo, “ni Alfonso kanila.

“Asa man mi dapit magsugod, Do?” pangutana ni Norma nga nagyaka sa tugkaran samtang namaypay sa sarok. Gitudlo sa ulitawo ang usa ka taas nga pilapil diin nanuyhakaw ang mga bulagaw na mga humay nga naglubay-lubay mataghandos sa hangin.

“Didto Te, kanang kinatumyan nga pilapil simpig nianang layog hangtod dinhas punoan sa santol.”

Kalit misagbat si Bobet nga naglingkod sa nagbuy-od nga dakong pinutol nga kahoy. Tupad niya ang igsoong si Sabel. “Ehem… Al, wa ba dihay pabugnaw? Init man god kaayo sa dalan, maayo man god nang magtrabaho ta nga presko ang atong hasang.”

“Bitaw, no? Hulat sa ‘mo, Te, ha, kay mag-abli tag coke, morag naa pa may nahibiling usa ka botelya sa ref,”sa batan-on dayong sulod sa balay.

Nakapanglingo si Norma sa gibuhat ni Bobet. Gisigaan niya nis mata. “Pastilan gyod kang bataa ka, kawalay uwaw!”

Giduol ni Bobet ang iyang inahan dayong pislit-pislit sa bukobuko niini. “Ikaw gyod, Nay…Relaks lang god dinha, akoy bahala.”

Mikunot ang agtang ni Norma. “Saba dinha! Nagbaga ra nang nawong nimo, ay!”

Continue reading Inigbanos sa Ulan

“Nay, tinuod ba ang gisulti Lola Marta nga sa tiilan nianang bangaw dunay nagtapun-og nga mga bulawan?” pangutana sa unom ka tuig nga si Toto samtang ginahapuhap ang balhiboong iring nga nagpauraray sa iyang paa. Ang misay pod nagparayeg, sige kinig tilap sa kamot sa iyang agalon.

Mihunong kadiyot si Patricia sa iyang pagpanilhig ug gilingi ang anak nga naglingkod sa bangkito simpig sa talamboanan. “Di na tinuod, Dong. Usa ra na ka tumotumo sa mga karaang tawo,” tubag niya.

“Tumutumo ra diay na, Nay? Kanang bulalakaw, Nay, nga mahulog unya mag-wish dayon ko, di pod diay na tinuod?” laing sukit sa anak nga nagtan-aw sa bangaw nga nag-arko sa halapad nga luna sa Sitio San Roque.

“Aw, oo, uy! Kay kon tinuod pa na, Dong, hagbay ra tang nakahilwas sa atong kapit-os ron,” ni Pepay samtang nanglimpiyo sa ilang kosina.

Milingi si Toto kaniya nga mora bag napalaw sa iyang gibutyag. Gialsa niini ang misay ug gibutang sa kilid unya miakbo sa bentana.

“Nganong nangutana ka niana, To?” ni Pepay.

“Kay daghan man unta koy gustong i-wish, Nay…nga unta madato na ta, kanang parehas kasapian ni Japhet og Nato aron mapalitan pod ko nimog mga bag-ong sinina, sapatos ug daghang mga dulaan.”

Continue reading Ihangyo sa Bulalakaw