“Wa ko kasabot sa akong gibati,” akong gihunhong sa akong kaugalingon. Naglingkod ko sa tunga-tunga sa simbahan sa San Pedro. Wala kaayo ko gasimba o unsa. Wala gani ko naghunahuna nga muadto diria apan kalit ra ko nilingkod ug nagtan-aw sa mga pagbag-o sa sulod sa simbahan. Wa ko kasabot sa akong gibati. Ako na usab nahunahunaan. Nagtutok nalang ko sa suga sa luyo sa krus sa may altar. Ako nalang gilingaw akong kaugalingon sa kaanyag sa altar aron modugay akong paglingkod. Wala man pod koy laing gibuhat.
Lipay ba ko sa akong kinabuhi? Hangtod karon di nako mahunahunaan kon unsa ko kasuwerte isip usa ka indibidwal. Di man maingon nga pangit ko ug dili gyod kaayo ko hitsuraan. Wala man kaayo ko galisod sa kwarta kay makapangita man gyod ko ug paagi para makakuha ug ikagasto sa mga kinahanglanon nako. Utukan ko, kabalo ko. Madiskarte, alangan. Kontento? Dili. “Ang tao dili gyod makuntento,” ingon sa pari sa atubangan. Wa na nako mabantayi nga ning-apil na ko sa misa. Ug kay kabalo naman ko nga madugayan pa ni, ug wala koy interes mangalawat, nitindog ko ug nilakaw. Sakmit dayon sa cellphone aron ingnun naay nanawag. Para dili kayo ulaw.
Wa gihapon ko kasabot sa akong gibati. Naguol ko sa usa ka butang nga wala ko kabalo. Maayo nalang nakasabot ko gamay nga naguol ko. Naa koy sugdan sa paghunahuna unya. Ningbaktas napud ko nga walay destinasyon. Di ko sigurado asa ko padulong, basta magbaktas lang ko. “Sir, ikaw ra o naa kay kauban?” pangutana sa lalaki atubangan sa usa ka imnanan. Sosyalon siya nga imnanan sa Rizal. Kanang mahal ang ilimnun. Ningsulod ra ko dayon nga wala gitubag ang lalaki ug ningdiretso sa mismong bar. Gihatagan dayon ko og baso nga naay ice ug gipuno ni ug murag Tanduay pero dili mao ang humot. “Para sa imong bug-at nga gihunahuna sir. Sa imong kaguol. Libre nang whiskey sir basta mo-order pa ka og laing cocktails.” Ningtando ra ko ug ningisi. Plastic kaayo nga ngisi, kay kabalo ko nga wala ko nalipay karon. Ningtan-aw ra ko sa gipasalida sa ilang TV. Kataw-anan dapat siya nga salida apan wala jud ko nakangisi sa tanang pakatawa o panghitabo. Usa ka whiskey ug grape margarita na ko. Wala man nuon koy nahunahuna nga solusyon, o kinahanglan ba gyod ni sulusyonan nga kaguol. Ningbayad na ko og 300, sobra kaysa sa akong mga nainom, wa pay apil ang libreng whiskey. “Sir salamat sa sobra nga tip, huwat ra sir hatagan ta ka og pantiwas.” Nagandam siya ug duha ka shot glass ug nagduwa na sa iyang mga gamit. Gihatagan ko niya ug shot sa Daquiri daw. “Pampatulog sir, cheers.” Gisabyan ko niya og shot ato. Ningisi ra ko pagkahuman. Di na siya plastic. Ninglakaw nasad ko, apan karon kahibalo ko nga naa koy gusto adtuan.
Alas otso na katong nakasakay ko og barge padulong Samal. Ningpalit sa ko ug isa ka kaha nga sigarilyo sa Convi didto sa pantalan, human nisakay dayon kog habal-habal diretso sa may resort sa San Remigio. Pag-abot didto kay alas nuybe na kapin. Kasiplat kog usa ka motor didto sa may parking; basig panag-iya kini sa tag-iya o tigbantay didto. Mahuman og bayad sa entrance nilingkod ko dayon sa may lingkuranan atbang sa dagat ug nagsindi og yosi.
“Ikaw ra usa?”
Nalagpot ang yosi sa akong kakurat. Ningtando nalang ko ug nakatawa. Wa ko kasabot apan nahanaw kadali ang bug-at sa akong dughan. “Sorry brad,” ingon niya, apan nakatawa pod siya sa akonng kakurat. “Problemado ka no? Ikaw ra man isa.”
Ningtando ko utro ug nagdagkot usab og yosi. Ninglakaw siya dayon samtang gibilin ang cellphone sa akong tapad. Pagbalik niya kay nagdala siya og icebox. Dala kuha sa usa ka botelya sa Tequila. “Para sa atong mga problema ug aron mostorya ka, karon kay magkauban naman gyod tang duha, mag-inom ug storya nalang ta e.”
Nagstorya mi sa among mga problema. Nangatik ra ko sa tibuok panahon nagstorya mi. Wala man pud god ko kabalo unsa gyud akong problema. Mahuman sa problema kay puro na kinabuhi namong duha among giistoryahan. Namakak nasad ko. Mahumag hisgot kabahin sa among kinabuhi kay mga politiko nasad among naistoryahan, unya ang ideyolohiya sa NPA, ug ang relihiyon. Maayo nalang halos pareho ra ming duha ug tan-aw sa maong mga butang. Nahurot na namo ang sulod sa botelya apan murag wala gyod mi nahubog ato. Nagyosi nalang ming duha ug gihuwat ang paggawas sa adlaw. Gugma na among nastoryahan ato.
“Naa koy nabasahan ba. Kabalo ka ang halok daw bug-at na og pasabot, dili na siya palami lang, o para sa gugma lang. Usahay makahipos na sa mga butang nga kun-ot, sama sa kinabuhi,” ingon niya sako dungan tan-aw sa nagabag-o nga langit.
Ningtando ra ko kay hanap sa ako iya ginapasabot. Naglutaw na guro akong hunahuna tungod sa yosi, ilimnon, ug pinulaw namo. Katpng nakit-an na namo nga naa nay hayag sa kapunawpunawan, ningtindog ko ug niadto dapit sa may tubig. Kanang igo ra maigo sa dagat ako tiil kada bagnos ani sa baybay. Ningsabay siya.
Nitindog mi didto hangtod mihayag na gypd ang langit.
“Bakakon kayo ka.”
Nakalingi ko ug nakuratan sa iyang pag-ingon ato.
“Tan-awa, namakak gyud ka.”
Gigunitan niya akong kamot ug gibira ko kalit hangtod duol na kaayo amo mga nawong.
“Mokun-ot man god imong agtang inig mangatik ka.”
Gihalukan ko dayon niya ug wala ko kasabot ngano pod nga nibalos ko. Lami siya m-halok, ug wala ko namakak sa pagbalos sa iyang halok. Ningisi siya ug diretsong nilakaw padung sa among gamit, samtang ako nagpabiling gabarog.
“Bakakon pod ka. Wala may nahipos sa mga kun-ot sa akong kinabuhi,” akong ingon sa iya.
“Wala ko namakak. Tan-awa, taod-taod mahipos na nang kun-ot sa imung agtang.”
Nakangisi ko sa iyang giingon. Kanang tinood na ngisi. Samtang gasaka ang adlaw sa hilayong dapit, nawala akong kaguol. Bakakon lage siya, dungan kun-ot sa akong aping.
Reyl is a 5th year BS Architecture student from University of the Philippines Mindanao