“Dili ko hubog.” Ingun sa akong usa ka barkadang lalake. Nawung niya! Klaro na kayo ang panagat niya sa among lamesa sa imnanan. Ayaw ko hukmi nga kuno kami pala-igit. Dili tawun. Usahay lang mi maglipay-lipay sa usa ka buwan. Kini laging estudyante ug mga kunong mga Iskolar ng Bayan. Dugay dugay napud ko diri sa Dabaw ug daghan napod ko natun-an nga maayo ug dautan. Di nata magihapay. Hapit hapit napod manirado ang among bar nga nasudlan ug hapit hapit napud mi mahuman. Sige ra mi og tabi, katawa, sayaw, ug dulag baraha. Giabtan na gyod mi og kakapoy ug hapit na usab mahurot among kwarta.
“Tagam!” Ana pa akong higala nga bayi nga gatutok sa suka sa kanal, hubog kaayo ang barkada namo nga lalake. Walay lain magdala ani pauli kon dili ako, silingan lang mi og boarding house. Ningpara na ko og tricycle ug gitudlo sa driver kon asa padulong sa amo. Maygani kay duol lang among puluy-anan sa among napiling partyhan. Pastilan! Sirado na ang gate sa among boarding house, himala ug una nakauli ang palahubog namong tenant. Pero alas dos pa man? Ugma buntag na gyod ko kauli ani. Ako na dayon gihatod ning akong barkada sa pikas balay, diretso sa iyang kwarto ug ako na lang siyang gihukasan sa iyang sinukahang t-shirt mahuman mapahigda sa nagtapad nga baga kaayong foam nga iyang kama. Maayo kay t-shirt lang niya ang nasukahan, damaka sa gago uy. Diretso napud ko ninghapla sa pikas foam nga way palong ang suga kay hapit na pud ko mabarag.
Murag kadiyot raman gyod to nakapiyong akong mata nga naalimungawan ko sa pagtikawtikaw sa may CR dapita. Nakatindog ang gago sa may lababo gapangtootbrush ug nakaboxers nalang. Igo rako ningtalikod sa kung asa siya ug gitan-aw ang oras sa akong cellphone bago ningbalik og piyong. Gisirahan na niya ang pultahan. Nakapiyong nako apan makabalo man tawon ka kon imong madunggan ang pagtikawtikaw sa sulod sa kwarto. Gipaandar na niya ang aircon—mao diay init—human gipalong na ang suga. Wala ko kabantay nga ang dagan sa akong utok ug pagbumba sa akong kasingkasing sa dugo kay nagunahay na. Wala ko kasabot ngano ko nakulbaan. Tingali wala pa gyod niabot sa akong hunahuna ang mga panghitabo ug ngano ni gapanghitabo. Ngano naa man ko dire. Huwat ra kay wala pa man gyod. Ako naghigda, nagpukot, ug nakapaiyong arong ingnong natulog. Lisod mubati ug uwag o gugma ba kaha ni? Ingun pa sa usa nako ka amiga, “Muundang gani ang kalibutan ug muaninag ang mga bitoon biskan tutok sa adlaw, mao najud na besh! Igat na na!” Nasubraan man guro to siya sa iya tambag kanako. Wala man ko kakita og bitoon, maihap ba kaha ang adlaw para sa bitoon? Wala man niundang ang oras, ngano kuno ko gaisip nga naay butang sama ani? Sama sa ako nga ngilngigan nga mutapad sa bisan kinsa, biskan sa akong barkada, dali gyod katuuhan nga ako pilian. Kon mahinaykan man kinahanglan nga sa ipit nga sitwasyon sama sa sakyanan o camping ug wala nay laing matulugan. Ipit ni nga sitwasyon, di ko kauli sa amo maisipan man niya nga paulion ko. Maayong magtulog-tulogan nalang.
Maong hapit nako ko matagak sa lami nga katugon iya pong pagligid padung sa akong dapit sa foam. Nagabot na iyang buga sa hangin sa ako batok. Pastilan mugakos pa man siguro ang pinisti, nakatulog na siguro balik. Nagsugod og saka sa akong utok ang kangilngig, di gyod ko ganahan sa sitwasyon. Di ko kaginhawa ug tarung. Gapanindog ang akong balahibo. Dili lang pod ang akong balahibo. Pastilan Ginoo. Nagihap sa ko og ikabaynte mahuman ko mitalikod aron muatubang kaniya ug tuyukon siya padulong pikas bahin sa foam. Apan nakaihap pa ko og ikanapulo bag-o ko naalimungawan nga ginatutukan nako iyang mga mata. Ikabaynte na tung ako gyod gisugurado nga mata siya sa ako unta pagkab-ot sa iya nawung ug gunitan unta iya aping. Ikatraynta tung iyang gikuha ako kamot ug gibira ko padulong sa iya ug iyang gibantaw iyang mga labi sa akoang pares. Ikasingkwenta niatras ko sa kakurat ug natingala ngano ninghuwat gyod ko muabot ug mulampas kinse ka ihap ang amo paghalok. Natanga ko. Pastilan Dolor! Iya ra ko gitan-aw, ug ako kaniya sa mulampas nga minuto. Wala na ko nagihap kay kabalo ko nga duha ra iyang mata, kilay, pisngi, buslot sa ilong, ug dunggan. Duha ra pod mi. Wala ko kabantay sa iyang kamot sa akong liog mintras wa niya gihipos ang nisalipod nakong buhok sa akong agtang. Wa nako mabantayi akong kamot sa gahi niyang dughan nga galagubo sa pagarakat sa iyang kasingkasing. Wa na nako bantayi ang oras. Wala na ko magihap. Kay duha ra mi ug wala koy laing kabalo itubag sa iyang lengguwahe sa among panagtabi karon kon dili ang mga ginatudlo niya sa akong ngabil ug lawas. Ako siyang ginatubag hangtud wala na mi maingon sa usa’g usa, ug sama sa laing panagtabi, ikaw ug siya muhilom ug human mubiya.
Kinaugmaan. Wa nako damha unsay labaw nga sakit: ang makatuon sa lengguwahe nga sa iyaha ra nako ipasayod, nga kanang wala koy matubag sa iyang “Oie Brad! Kamusta?”
—
Reyl, 20, is from Bangkal Davao City and is taking BS Architecture at the University of the Philippines Mindanao.