Galatea

Poetry by | December 19, 2022

Lonely writer in the dark;
Sipping sorrows with my damaged heart.
To you I plea, to you I stand,
to test the time and toughness of this land.

Though my soul wails
As your presence set sails;
And my dignity scattered like entrails,
As I continue to flee from their blackmails;

I will remember you,
And your silhouette so stark;
burn our memories, as onto a cd that’s new;
even though the chance to be back with you is too damp for a spark.

Can you fathom, sentient being, that I love you?
Your smile fleeting as fast as the wind;
Do you feel the flame that resides in my heart,
Or the seething anger from my lips when you are scarred?

Darling daughter, does death daunt thee?
For the forest is fruitful with fleeting fickle flesh;
The living, the lost, the forsaken, lies low in loneliness;
Beneath the burrowed sand, brown; and the weather breezy;

Sing with me, under the star-studded sky by the sea;
Embrace me, as my lips kiss the flask of tears,
With which my weary wistful weeping has decided to win;
Where later, snow stays on top of cars and counters and streetlights.

A friend or foe, a fiery fiend,
Has life always been this unpreened?
The raging wind within me screams;
The impatient roar of unspilled whims;

What have I done, I beg for pardon of my actions uncouth;
Yet stubbornly, still I fathom,
The sting of death that came from your mouth,
So instead of reality digging daggers with words,
I’d rather you pushed me down a chasm.

What more is left for a stranger;
Whose whole being was left with a crater?
Why can’t they let us sit with ease,
Storms have built up with no release!

And paradise couldn’t be any nearer;
Or so I thought when I looked in the mirror;
Thoughts of precipitation still linger;
But would they forgive me, a sinner…

Amidst the unrest,
The untangle pieces I couldn’t digest;
Was all a happy ending, water and grease?
I finally ask as I grieve to my knees.

 


Lorri Anne Morren T. Muyco who is a Grade 12 student from Davao City. The poem was inspired by the Exhibit, ‘Poetry & Prose’ held at La Herencia, Davao on November 13-30, 2022 The Exhibit has an open call for everyone who would, like to write a reflective output. This is the winning entry. Here you see the work of the painter.

Pakig-unong ug Pag-ampo sa Kasubo

Poetry by | December 19, 2022

Unong ug pangaliya sa kasubo

         sa kamatayon sa mahigugmaong kadugo

         sa gisalikway ug giluibang putling gugma

         sa gilipotang tiunayng higala

         sa pagkawagtang sa gihagoang patigayon

         sa pagpapas sa maalagarong pagpanilbi

         sa pagdagsa sa makapahisalaag nga mga kabag-ohan

Ang kalangitan ug kawanangan

         nalukop sa kangitngit

         kay gitabilan sa dagtomg dag-om

         nga nagpabunok og galusok nga mga luha

         aron mobasbas ug mobanlas sa pagkaylap

         sa kahulaw ug kahaw-ang nga kahimtang

         sa mga nadutlang lumulupyo sa kalibotan

Ang hanging galaposlapos sa paglabay-suroy

         nagbiyobiyo sa paghaguros ug paghampas

         aron abugon [tayhopan] ang malas ug pasutuyon ang mga tunglo

         ug panghimaraot samtang di makaturok ug makagamot

         sa mga kahiladman ug kasingkasing sa mga nawad-an ug nasamdan

         ug hinuon sila mahulipan sa kahupayan ug paglaom

         ipanghupaw ang pag-ampo nga mopatigbabaw ang kaayohan.

September 22, 2022


Elvi is a poet and Visual artist based in Davao City. He holds a Bachelor’s  degree in Philosophy, a masters degree in Theology, major in Pastoral Ministry both from Ateneo de Davao University.

Kamingaw

Poetry by | December 19, 2022

Pag ang kamingaw mamukaw

Usahay makatugaw

Kahidlaw mapatumaw

Makapaalingasa kay di matagbaw

Makapatukaw ug makapulaw

Mahasol kag pangitag lingaw

Apan anaa pod kini gasa ug gahom

Maayong tubayan, sination ug dawaton

Kay makapugwat sa pagdumdom

Makadasig paghanduraw ug paghandom

Sa pinili ug ginahambin sa kahiladman

Namingawan, gikawilihan, di makalimtan.

 

Nobyembre 11, 2022

 

*** 

Elvi is a poet and Visual artist based in Davao City. He holds a Bachelor’s  degree in Philosophy, a masters degree in Theology, major in Pastoral Ministry both from Ateneo de Davao University.

Deliryo

Poetry by | December 19, 2022

Ang puti, ingnong ito, Galamhan kini

Nga nagasanting sa Kaalindanga;

Dughan daw sa gilimisan: Blangko.

Tanan hanap, lubog.

Deliryo sa kalag, karangot sa tutunlan

Apan sa Kaguton ba? Sa kauhaw ba?

HUlaw! Sa  tanlag? Nihit! Sa kalinaw?

Apan dile ba ang Katagbaw

Gipuyos na man sa kasing -kasing?

Apan ang Sukna: Hain?

Ania ra: nagalumlom diay ning Kahiladman!

Karon pa akosa Kaliban. Labaw gyog Kon

Sayop nga tinuyuan –

Kapalit  diay  sa subasko sa tanlag.

( Tawo nga nasaag sa dumalayong, dalan sa unahan?)

Deliryo! Mao diay kni: Ang puti, ingnong itom;

Ang kahayag tutokan nga lubos kangitngiit:

Apan unsa man diay  bulok nlng mga puthawng rehas?

Hain man lawaka ako karon sa kinabuhi?

Hanap na man god

Ag tanan. Nagkalayo. Nagkalayo

 

***

Si Marcelo Arañas Geocallo, tigtakoban usahay sa mga dagangalang Geronimo A. Molave, Juanario Diez Saez, Ram G. Sañara  ug uban pa. Usa ka magsusugilanon, magbabalak, maggugumalaysay ug nobelista sa pinulonganag Binisayang Sugbuanon. Natawo Enero, 1940 sa San Fernando Sugbo apan sayong mitapon sa Linamon, Davao del Norte. Ubay-ubay ang mga pasidungog ang iyang nadawat sa natad sa panuwat. Sa basahong “A survey and Bio-Bibliography” ni Resil B. Mojares, si Geocallo usa sa nahiapil sa nahisgotang kaping gatos ka importanteng Sugboanong magsusulat. Kining iyang balak unang napatik sa Bisaya Magazine, tuig 1967. (Source: https://ceb.wikipedia.org/wiki/Marcelo_A._Geocallo)

Swaki

Poetry by | November 28, 2022

Excited na ako maging abo.
Pag huyupan ako ni God
Maka abot ako sa langit
Pag mag aksyon ulan
Suyupin ako ng ulap
Ibuhos ako sa dagat
Malunod ako sa balas
Kainin ng swaki
Ang swaki harbisin ng Badjao
Ibenta sa foreigner
Masarapan siya mag supsup
Masarapan siya mag higop
mag bili pa siya ng madami
Ubusin niya lahat ng Swaki
Mag bring home pa siya
Ipansak sa icebox niya
pauwi sa Iceland
sa pinsan niya si Bjork
Sa wakas! ma hug ko na si Bjork.


Gi panganak si Gerald Castillo Galindez aka G!K noong nabungkag ang Berlin Wall at nabuo ang Eraserheads. Ang Klaro na Masyado: Poems in Kabacan and Tacurong Tagalog, 2020, Kasingkasing Press ang pinaka una niyang koleksyon ng mga tula at ang From Kabacan-Buluan-Tacurong, With Love, 2021, Bigkas Pilipinas Entertainment ang una niyang Spoken Word EP. Kasama ang tulang  “Swaki” sa bago niyang zine na may pamagat na Trench Lights and Other Poems.

 

Unmoored

Poetry by | November 28, 2022

Unmoored,
our old friend’s boat
floated away from port
with us fondly bidding goodbye,
many with a teary eye.
Then I was surprised
to notice
that our friends
on the wharf
waving their goodbyes
seemed to be floating away.
And I realized
my own little boat
was unmoored too.
The goodbyes
were for me also.
And so were the tears.


Eric SB Libre is a freelance consultant and writer based in Digos City. Some of his poems and stories can be read in Bisaya Magazine and Minda News.

TABAN

Fiction by | November 28, 2022

Love makes the time pass. Time makes the love pass.
– Euripides

Naghubo si Marieta unya tapis ang tualya nanaog siya sa silong ug misulod sa pansayan-kaligoanan sa likod sa payag. Lapas sa iyang gitas-on ang nipa nga bungbong sa pansayan nga way atop. Walay baho ang pansayan kay konkreto ang salog ug may inidoro. Puno ang plastik nga kontiner sa tubig nga gisag-ob ni Ramil sayo kaganihang buntag. Iyang gibutang ang tualya sa ibabaw sa bungbong ug naligo. Gamit ang kabong plastik, iyang gibuboan ang iyang ulo ug ang bugnawng tubig nga midailos paubos sa tibuok niyang lawas mihingilin sa kainit nga iyang gibati tungod sa lamigsing nga hangin. Iyang gisabonan ang iyang buhok, nawong ug liog ug nangwaswas. Gisunod niyag sabon ang tibuok niyang lawas sugod sa iyang dughan. Ang danglog nga bula sa sabon ug hapnoy nga hapuhap sa iyang palad nakapagimok sa iyang panit ug kaunoran. Gipaubos niya ang iyang kamot ug nasangit ang iyang palad sa iyang bilahan nga daw nawili sa kaanindot sa iyang gibati samtang naghimashimas sa iyang atubangan. Gitintal ang iyang mga tudlo sa pagpagana sa kaugalingon apan iyang gisanta ang tentasyon ug giundangan ang iyang gibuhat. Kay gusto niyang kasalo si Ramil sa pag-abot sa iyang kinalamian sa panghilawas. Gipaspasan niyag waswas ang sabon ug gitrapohan sa tualya ang iyang tibuok lawas.

Misaka si Marieta sa payag ug nagsuot og pinapuok nga purol ug tisirt nga dakog liab.   Nanudlay siya ug gisusi ang iyang panagway diha sa gamayng samin nga gibitay sa bungbong. Ang iyang kabatan-on milutaw diha sa lamorok niyang aping. Manghod siyag usa ka tuig ni Ramil nga kawhaan ug usa ang edad sa ilang pagtaban. Matod pas mga estorya, ang gugma nga giluom usa sa hinungdan nga modagsang ang bugasbugas. Nahimuot siya nga nawala na ang bugasbugas sa iyang nawong gawas sa pipila nga nagpabilin diha sa iyang agtang. 

Oras na sa pagluto sa panihapon. Walay dibisyon ang payag apan may gipinig nga duha ka luna, ang katulganan ug ang kosina nga gigamit usab nga kan-anan. Gikuha niya ang kaldero nga gibutang sa lamesa nga hinimo sa kawayan, gisudlan og bugas ang kaldero, gikilisan ang bugas ug gitungtong ang kaldero sug-angan sa abohan nga nagyaka sa daplin sa kosina. Samtang nagbantay sa iyang gilung-ag, nagkagod siyag lubi. Ang tuno iyang iluto sa suso nga iyang gipamunit sa kabakhawan kaganihang buntag. Iyang gipug-an ang iyang kinagod ug gisulod sa kaldero ang sinalang tuno. Gipamutol niya ang tumoy nga bahin suso, gihugasan ug gisulod sa kaldero. Nagbudbod siyag tanglad nga iyang kinuha sa nataran nga uban sa hiniwa nga luy-a, sibuyas ug sili, iyang gipanakot sa tinunoang suso. Iyang gikuhaan sa nagsigang sugnod ang linung-ag nga naitihan nas tubig ug gibalhin sa sug-angan nga gitungtongan sa kaldero nga gilutoan sa sud-an.  Gibinlan niyag baga ang kaldero nga gilung-agan sa humay nga hapit na maluto. Dihang naluto na ang tinunoang suso, iyang gipadaplin ang sugnod ug nagsugbag bulad nga tamban sa nahabiling baga. 

Nagdako sa kosina nga gasol ang gigamit sa pagluto, sa sinugdan naglisod si Marieta paggamit sa sugnod nga kahoy. Apan human sa daghang mga luha nga miagas tungod sa aso, nakat-on ra siya sa binukid nga pagluto. Nakat-on usab siya sa pag-ayom-ayom kon unsay anaa ug magamit lakip na ang pagdaginot sa tubig nga sag-ubon pa inay ipaagas lang sa gripo.  

Nagsingabot na ang salumsom sa pagkahuman ni Marieta sa pagdigamo. Nagkabugnaw ang huyuhoy nga mipakiaykiay sa lukay sa nag-inusarang lubi didto sa tugkaran sa payag. Diha sa bentana, mahinamon si Marieta nga nagpaabot sa pagsalop sa Adlaw ug sa pag-abot sa kagabhion nga moalim sa hapo nga mga lawas ug kalag. Mahinamon siyang nagpaabot ni Ramil. Ang lalaki nga iyang gitugyanan sa iyang kinabuhi ug hinungdan sa dakong pangahas nga iyang nabuhat. Ang pagpangga ni Ramil balsamo nga makahumpay sa kalaay sa tibuok adlaw nga pagbinugtong sa payag ug sa kamingaw sa dapit nga iyang gibiyaan. Si Ramil nga nakahatag kaniyag nag-awas nga kalipay. Makihilawasnong panan-awon ang nagpasundayag sa iyang hunahuna samtang naglantaw sa Adlaw nga nagpaubos didto sa bilahan sa kaluhang bukid sa inahang isla. Sa dakong isla nga tabukon og baruto ug diin didto sila mamalit sa ilang panginahanglan.

Iyang gisugat si Ramil sa pultahan. Gihagkan siya ni Ramil.  Mibalos siyag halok. 

“Pag-ilis sa imong sinina ug pahulay sa di pa maligo,” ni Marieta pa nga mitabang ni Ramil sa pagpuwas sa kamesita niini nga naumog sa singot.  Iyang gihayhay ang kamesita sa kordeso sa bentana. Sa Domingo pa siya manlaba sa sapa busa iyang gipauga ang hinuboan aron dili talumtomon.

Nanihapon sila human makaligo si Ramil. Gasalohan sa magtiayon ang panihapon nga nagyaka sa salog nga kawayan. 

Happy monthsary, Langa,” matod ni Marieta nga ang mga mata kundatan nga mipasiplat kang Ramil. 

“Aw, tuod, unom ka bulan na ta dinhi. Sori, Langga, wa koy gasa nimo.”

No need, Langga. You’re the best gift to me.”

“Lami ning imong tinunoan,” ni Ramil pa nga mihigop sa sabaw sa suso.  

“Naa pay mas lami ana unya,” tistis ni Marieta nga makahuloganong misupsop sa suso. 

Mitan-aw si Ramil kang Marieta. Walay bra, mihulma ang tuybo nga tutoy niini sa luag ug nipis nga tisirt.

“Ikaw, gyod. Kapoy baya magbasok sa uma.” 

“Mawala ra nang imong kakapoy ug pamaol sa akong masahe.” 

Sayong nangatulog ang magtiayon. Duol ang payag sa dagat ug madungog ang laylay sa balod nga moatras-abante sa lapyahan. Sadya ang awit sa mga mangloy didto sa kadahonan nga gibanwagan sa Bulan. Palong ang lampara apan nagpaambit sa kahayag ang Bulan sa mga bidlisiw niini nga milusot mga gagmayng gihang sa bungbong sa payag. Ang alum-om nga kahayag nakapadayag sa naglambid nga mga lawas. Duha ka lawas nga nagkausa sa kinaiyanhong paglihok sama sa ritmo sa pagtaob ug paghunas sa dagat ug sa pagsubang ug pagsalop sa Adlaw. 

 

Hayag na sa pagmata ni Ramil. Mibangon siya ug milingkod sa banig. Iyang gianinaw ang natulog niyang kaipon. Gisuhid ang nawong niini. Diha pa ang pagpamula sa mga aping ni Marieta nga bilin sa mainiton nilang pakighilawas. Yano ra ang panagway si Marieta apan nindot ang tambison niining mga ngabil. Ang madanihong kurba sa lawas ni Marieta sobrang ibugti sa yano niining panagway. Wala siya magmahay nga iyang gitaban si Marieta ug nanimuyo sa hilit nga dapit. Tungod sa naghuros-huros nilang gugma ug kahinam sa usa-usag milayas sila sa ilang dapit ug nag-ipon nga walay bendisyon sa ilang mga ginikanan. Hinungdan nga naundang ang ilang pagtungha sa kolehiyo. Dinhi sila nagtago ning gamayng isla diin sila kasamtangan nga kinaugalingnong nanginabuhi. Kay wala maanad sa bug-at nga trabaho, sa sinugdan naglisod si Ramil sa iyang pagbugwal sa yuta nga iyang gitamnan og balanghoy ug ubang lagutmon apan sa kadugayan nakat-on ra siya sa paghago ug pag-antos. Ug sa dili madugay makabaligya na siya sa abot sa yuta nga iyang giabangan. Si Marieta ang iyang inspirasyon aron makasugakod sa kalisod nga iyang gisudlan. Apan bisan pa, dili niya kalikayan ang kahadlok nga basin moabot ang adlaw nga mohupas ang ilang gugma ug uwag sa usag-usa ug magbasol sa ilang pangahas nga magtaban.

Dala ang plastik nga sag-oban sa tubig, sabon panligo, tualya ug ilisan, mibaktas si Raul habig sa amihan diin nag-agos ang sapa.  Didto sa sapa siya maligo ug magkawos og tubig sa mabawng atabay nga gikalot sa tiilan sa pangpang. Sa wala pa siya mopadayon pagpaubos ngadtos sapa, milantaw siya sa sidlakan. Taas na ang gintang sa Adlaw gikan sa bukid diin kini mosubang. Nanaghoy si Ramil samtang nagbaklay subay sa dalandalan panaog sa sapa. Nahinanok pa si Marieta sa iyang pagbiya sa payag. Maatrasawo ang ilang pamahaw apan walay angay dalian kay dili siya moadto sa uma karong adlawa. Nakasaad siya ni Marieta nga motabok sila sa dakong isla.


Emeterio S. Sumagang is a retired DILG Provincial Director from Valencia, Bukidnon. He won various literary contests such BATHALAD-Mindanao Tigi sa Sinulatay and Satur P. Apoyon Tigi sa Mubong Sugilanong Binisaya.

 

 

Burying myself

Poetry by | November 21, 2022

There are certain things that evince what cannot be hidden
from me by consciousness. After death, will my home be a casket
or an urn or the earth itself decaying me in an unknown
arid land? Nearby, will there also be an agoho tree? Will there be signs
of cloudiness in the morning in between heat and rain? Or
will they come together – moisture collecting dust from the ground
of me, that is me, or forgets to be me, or not anymore me –
and clothe tree bristles, thickening the shadow surfacing what
is me? Or will it survive time – me – and simply breed soil that breed
roots that breed life that breed breath? In the dream,
I am the soil that is carved out by rusty backhoes in an island
off a sleepless American city, and in cycles, I blanket plastic bags of
wrapped bodies. There were two Henries, an Anita, another
Jane. Next year, they will be the same, and another year after, they
will still be the same. They wait until everyone aboveground
continues to live, and they forget their names. They unbecome them,
and I unmake me. I am the soil that is them that is me –
Consciousness, when will I dream about anything but this?


This poem first appeared in Quarterly Literary Review Singapore (QLRS) Vol. 20 No. 3 Jul 2021.  Ian Salvaña writes from Cateel, his hometown in Mindanao, and works for an international human rights organization based in Bangkok. He has an MA in Political Science at Central European University, Budapest, and Vienna, and sometimes teaches at Ateneo de Davao University.