Category: Poetry

Isla ng Kahambongan / Island of the Afternoon

Poetry by | May 20, 2024

Isla ng Kahambongan

Yang pag-latog ng hambong, sang ting-gawasan nami gikan iskwelahan—permaninti ko ikita ngining isla, sang lipag ng dagat, mauwan man o masuga, permi yaka tutok yang kanak mga mata.
Yanganak ng mga misteryoso na pangbati. Basi indikasyon angko ngini na magpahuway, gikan sang kakapoy ng kinabuhi. Kadyaway mag inusara na yaka totok san-ing isla, daw siang konektado yang kanami mga kinabuhi: na iginhawa lang yang mga kasakit haw mga mabog-at na timbang na yaka pilit sang kanak kalag.
Ono-ono kaha ngadto sang atbang? Sanktwaryo ba ngini? Kaboang san-ing pag-antos! Madayaway na pagkatago. Nasa isab ag nato tagoon yang mga kasakit?
Wa da isab ako kahango. Basta lang maka sutoy ako sang kalabha san-i na kinabuhi. Kalingawan da ko lamang yang mga pasyonado na mga damgo ng kanak pagkaiso. Wa da isab ako yahango. Basta lang yaka-tutok ako sang isla ng imortal na kahambongan.

Island of the Afternoon

The erection of the afternoon, our departure from school—I always discern this island, across the sea, may it rain or shine, my eyes are consistently locked towards it.
Offsprings of enigma that it propagates. Probably an indication to rest, from the strenuousness of life. The pleasure to be in solitude, whilst gazing at this island, as if our existence were connected: to exhale the hurts and the heavy weight that is imprinted on my soul.
I wonder what it’s like across? A sanctuary perchance? The lunacy of agony! It is well hidden. Why do we even hide our pain?
It doesn’t even matter anymore. If only I can escape the cruelty of this world. Ignoring the passionate dreams of my childhood. It doesn’t even matter anymore. As long as I can gaze upon the island of the immortal afternoon.

Jeff Raiven C. Iway, 16, is a junior high school student from Maryknoll Academy of Cateel and is the Editor-in-Chief of their school publication, Riverviews and Sibol. He hails from his ethnic hometown of Mandayas, in Cateel, Davao Oriental.

Misiga ang mata ni titser

Poetry by | May 13, 2024

Unang adlaw sa eskwela
Mahinamong miadto
Si Kolot sa eskwelahan,
Giubanan sya sa iyang Nanay Nita.
apan na trapik sila og na leyt sya sa klase.
pag-abot sa eskwelahan, dali-dali siyang milili sa giwang sa pultahan..
miatras siya!
Milili siya pag-usab.
Midagan siya palayo sa iyang klasroom.
Gigukod siya sa iyang nanay og gibira siya pasulod sa iyang klasroom.
“Sulod na sa imong klasroom, anak.”
“Dili ko nay!”
Apan ngano man?
“Basta, dili ko Nay!”
Gipugos siya sa iyang nanay apan mihilak siya
“Dili ko!” ug midagan siya pagawas sa eskwelahan.
Pag-abot sa balay, gpangutana siya sa iyang Tatay Pilo nganong dili siya mosulod sa iyang klasroom.
Mitan-aw siya sa iyang tatay og miingon
“Nahadlok ko Tay!”
“Ngano man?” pangutana ni Tatay Pilo kaniya.
“Perteng dakua sa mata ni titser”
Dakoooo….. kaayo Tay!
Gitawag ni Manong Pilo si Nanay Nita og miingon siya
“Bantog diay dili mosulod ang imong anak sa iyang klasroom, perte man diayng estriktaha ang iyang maestra.
“Ha! Diba Si Titser Dina ang pinakamaayo nga maestra sa ilang eskwelahan? Nganong nakaingon man si Kolot nga estrikta ang iyang maestro? Pangutana ni Nanay Nita kang Tatay Pilo.
“Misiga man daw ang iyang mga mata. Unang adlaw pa gani sa eskwela mura na siya’g tigre,” ingon ni Tatay Pilo.
“Sige lang, sulayan nako og pakig-istroya kang titser Dina ugma.”
Gihangyo ni Nanay Nita si Kolot nga mouban kaniya sa eskwelahan pagka-ugma aron mangita sila ug laing maestra.
Misugot si Kolot apan nagsabot sila sa iyang nanay nga ibalhin siya og laing seksyon.
Pagka-ugma, miadto si Nanay Nita ug si Kolot sa eskwlahan. Leyt gihapon sila kay na trapik napud.
Nangutana si Nanay Nita sa mga ginikanan nga naghulat sa ilang mga anak ug naglingkod duol sa klasroom ni titser Dina, “Nagsugod na ba ang klase?”
“Oo, ganiha ra,” tubag sa us aka inahan.
Milingkod usab sila Nanay Nita og Kolot uban sa mga ginikanan nga nagtapok.
Napul-an si Kolot sa paghulat. Miduol siya s klasroom og gisulayan niya paglili ss giwang sa pultahan.
“Ha! Misiga na pud!” nakurat apan hinay nga gisulti ni Kolot.
“Apan, nganong nangatawa man ang mga bata?”
“Titser, unsay sunod nga nahitabo?” kusog nga pangutana sa us aka bata.
“Titser, gusto kong mahimong tigre kay isog kaayo!” sumpay sa usa pa ka bata.
Nakit-an siya ni Titser Dina nga naglili sa pultahan.
“Unsa imong pangalan?” pangutana ni Titser Dina kaniya.
“Rico Magsanay, titser,” tubag ni Kolot.
“Kolot ang tawag sa akong Nanay nako,” sumpay niya.
“Ikaw diay si Rico? Dali, sulod, ikaw ra ang wala kagahapon sa klase,” miingon si titser Dina,
“Sayang, bibo kayo mi kagahapon. Nag-istorya si titser mahitungod sa kuwago nga kugihan mangita’g pagkaon,” ingon sa usa ka bata.

Rosebell “Neng” Bolences – Narciso is a homeschool mom and a Reading Teacher in ArtHome Tutorial at Sto Tomas, Davao Del Norte. A former Reading Coordinator, Reading Recovery Teacher, Test Item Developer of DEPED and Elementary English Specialist of Basic Education Assistance in Mindanao.

Ang Balbacua sa Agdao Public Market

Poetry by | May 6, 2024

Pikpika sa kutsara ang nagaalisngaw
Nga kan-on aron mapatag
Ug pagbuhat og kanal kanal sa tunga niini

Iplastar ang panaksan duol
Sa imong nawong hangtod manggitik
Na sa mga buho sa ilong ang kahumot sa sabaw

Hanggab kausa unya hinay hinay nga
Ipuwesto ang panaksan ngadto sa
Imong mga ngabil—pagbantay kay makapaso!

Sigopa ang sabaw ug gamit imong mga
Ngipon salaa ang mga gamatoy nga piraso
Sa sibuyas dahon, paminta, unod, alud-od,
Ug usahay mga saag nga bukog

Usap hinay hinay ug ibutang balik sa lamesa ang panaksan kay pus-an kini nimo og duha o tulo ka sili dala wisik sa usa ka aping sa lemonsito

Tusloka ang pinakhumok nga parte sa tuhod sa baka gamit ang tinidor ug iplastar kini ngadto sa kanal kanal sa kan-on nga imong gibuhat kaganina

Kusnita ang unod ug tambok hangtod makakuha og bahin nga sakto ra maigo sa imong baba unya dimdima ang kaparat,
Kaaslum, kahalang ug kainit sa imong dila

Sundi kini og usa ka kutsara sa kan-on nga nagaalisngaw ug ayaw kaayo paspasa imong pag usap basi makatulo ka maka extra rice

Usaba ang proseso hangtod bukog na lang ang nabilin ug napulihan na sa kaputi sa sartin nga panaksan ang kapula sa sabaw—apan ayaw lang kini adlaw adlawa basin og magkita mo og sayo ni San Pedro

Paolo M. Sandalo is an avid fan of music, comics, and video games. He has Taps, Mochi, and Sushi as his inspirations to wake up each day.

Hermit Hearts

Poetry by | April 29, 2024

The heart is like a conch shell,
or is it the other way around?
It hums, they say, the song of the sea,
or just echoes the sounds surrounding it:
of the waves, of our breathing, of the vacuum
we often mistake for sand, water, air.

We owned one before. It rested
on our living room table, steady and still,
like a figurine you had to handle with care.
Its spire had been severed, leaving a hole
you would whisper secrets and wishes into:
I love you. And I love you. But I love you.
Then you would wait for its reply,
but its aperture would merely murmur
things you never understood.

But I do now. When our house was demolished,
we simply had to move to another, leaving
everything behind, like hermit crabs.

Jade Mark Capiñanes is the author of the flash fiction collection How to Grieve. He’s currently taking his MFA in Creative Writing at De La Salle University in Manila.

Leaf

Poetry by | April 15, 2024

The whisper
of leaves
used to wake the village

but this dawn
the forest is shaken
by the crack

of trigger
piercing
their muted screams

leaf
breaks
grasps the wind

as he
falls
to the earth’s

embrace
as blood
drenches soil

as wind
sings
a dirge

to Manobos
to Magbabaya
to memory

returning
to dreams
of flames

Tyrone Velez is a freelance writer, journalist and layout designer.

Hometown Within

Poetry by | April 1, 2024

How can I deny the womb of existence?
No matter how far I am, the string attached
to my navel is rooted in my past.
I pray and eat in a bigger chapel,
in a finer diner, still,
my gods are closer at home
my tongue,
flavored where I first belong,
where my syllables arise
where my beginning words emerge.
Though my arms long for somewhere,
in my hometown is where
my shoes surrender.
On wider roads, I face new places,
memorize new faces.
But my life, despite being
in a new light,
still responds to the fire in my heart.
The embers erupt.

Ross Charlotte Gersava is a graduate of BA English (Creative Writing) from the University of the Philippines Mindanao.

Si Bayang, Naliso

Poetry by | April 1, 2024

kung ilabyog ni Bayang iyang bat-ang
muatras ug abante
daw bawod nga gatamay
sa panit sa baybay
ang kalibutan
sa ilawom sa iyang tiilan.

samtang nagbitaybitay,
samtang nagtabyog-tabyog,
galutaw iyang buhok
sa awaay nga iyang nasunggal.
Iyang utok? Nagtambling,
Nagligid-ligid.

sa matag piyok sa uwak nga nagpatong
sa taas sa iyang hubonan,
iyang ginaihap pipila pa ba ka sikaran sa impyerno
bag-o niya masikaran ang panuway sa panganod…

Carmel Earl Palabrica is currently an undergraduate student at the University of Southeastern Philippines pursuing a degree in Bachelor of Arts in Literature and Cultural Studies.

Awit kay Mansadok

Poetry by | March 25, 2024

(Unang kumpas: Subida)

Hoyohoy nga mikinto pagdaplis sa akong aping
daw gugmang gihidlaw, ginapos, gilaming
Hinagkan aron masubhan ang kamangtas sa adlaw
Sa balhas ko mitilap ang Tagamaling1

Nga unta tutunlan ko man ang nangandoy matagbaw
sa nagdaguok2 nga baha sa nagtiyahong suba
Aron mukalma sa naglumba kong gininhawa,
naghalinghing, nangugat, nagpinitensya

Unsang kalakiha nga mu-awop man ang mga batiis,
Nalup-og, nahubog nga ang latas nanag-ekis
Ang mga bukton nibulig na intawon
kay sa hagdan-ugat3 walay pagkaaron-ingnon
usa ray pamaagi — ang kamang-kamangon.

Kay abig paghangad mo mao na,
pero mga gangis nangatawa
kay lagi paminaw mo gi-lamat ka,
ang uwangonon duna pay duha!

 

(Ikaduhang kumpas: Pag-abot)

Hoyohoy nga na-ingon ug tagolilong
Sa mugbong lasang nanaglimpong4
Pagpasilong ko sa kahoy-unano
Mga gabon mitimbaya sa pag-tugpa ko!

Pamatuod sa pinasahing kaisog
kitang nagbaguod sa pag-aginod,
Pakapin hapdos sa tumang kainit,
mga lapdos sa tabunon tang panit.

Gitaktak mga nikaging nga lapok
gisalikway tanang kasamok
Sa duyan-hoyohoy hayahay daw migaan
gitabyog ang nagpahiyom kong dughan

 

(Ikatulong kumpas: Pakigdait)

Hoyohoy daw mihukas kanako sa katugnaw sa kagabhion,
nagpista ang mga usyusong bitoon,
sila nangalipay nagpasigarbohay,
nigara ug dan-ag para mu-amag akong dagway

Sa banagbanag mituwaw ang antolihaw,
nangiyugpos gihuwat pagbangon sa adlaw
kansang bulawanong pako nagdayan-dayan,
namukaw sa talagsaong tanaman5
Mga sayaw nanghilam-os sa danao mong tin-aw6
Asoy mong talinhaga sa pagtusmaw lamang mahimong tataw

 

(Katapusang kumpas: Pagduyog)

Hoyohoy nga mibisti kanako sa mga buwak, pagkaputli! Pagkatalagsaon!
Mga kaba-kaba7 nagmaya namalakpak, sa hangin nanagbugsay, nanagpanon!

Sa dughan mo Mansadok8 ang tiilan ko nibarog,
diin milatay ang gugma mog kusog
Nipiyong namalandong nga tingali sa pagkinto ko sa ang-ang kinatas-an
makab-ot ko na pagtuktok ang alimpulos sa kalangitan

Aron mahimugso ang giputos tang kasing-kasing,
malingkawas sa pagtak-um ug paglaming
nga sa malantaw tang himaya sa musubang nga adlaw
matunaw na ang paghikaw sa mga gugma tang gihidlaw!

[1] Tagamaling – mga diwata sa karaang Mandaya
[2]  Ang daguok sa Dumagooc River kung magbaha
[3]  Uwang-uwang ang tawag sa uwangan nga ugat sa mga kahoy ang hagdan sa maong pang-pang nga tulo ka ang-ang
[4] Maglimpong ang tawag sa mga mangayamay sa Pygmy Forest tungod sa mag-tuyoktuyok nga hangin gikan sa Pacific Ocean ug Twin Falls
[5] Talagsaong tanaman – Hidden garden and biodiverse natural floral field , rich flora: lady slippers, pitcher plants, orchids, etc.
[6] Tin-aw nga danao – Tinagong Dagat
[7] Kaba-kaba – endemic high altitude butterfly only found in Mt Hamiguitan, Delias magsadana

Roy Guanco Ponce is the Provincial technical focal person for Mt Hamiguitan on UNESCO World Heritage concerns. He has done extensive work on Mt Hamiguitan in terms of its nomination to UNESCO world heritage, trails and campsite development and technical research since 2009.