Ikaduhang Ganti, Ika-6 Satur P. Apoyon Tigi sa Mubong Sugilanong Binisaya
“Doy,” hinay niya nga tawag sa bata nga miaksyog duol. Misenyas dayon siyag “Ay uki ra dong, ayaw nag amen. Gikan man gud kog merkado unya wa pa ko kapangwaswas,” alibay sa wangkig.
“Kanang… kumusta man imohang papa? Nabalaka lang mi kay dungog kaayo ang hutoy diri sa amo. ‘Sus simbako kon kubid na na! Nabakunahan na to si Toto?”
Budlay nga nitubag si Dodoy, “Wala te oy, kanang gisubawan man si papa kay sige siyag kaulanan dayon kanang init sa trabaho… Ayoooo!” Gitutokan ra ni Riza ang bata ug wa na panumbalinga iyahang ulahing pangutana.
“Oy, ay piskot, Doy! Aha man imohang mask?” ug dali nga gikuhit sa tindera ang iyahang sap-ong. “Unsa may imo dong? Palihog tawon kog ingon sa imohang mamag papa nga mobayad na..”
Naglibog og tubag ang bata. “Oo nang, akoa lang to ingnan si p-m-mama. Magpalista daw siyag tig-duha ka niyusip ug parasitamol te.”
“Hala, sukad Biyernes pa lagi mo sigeg palit ani. Naunsa diay imohang papa?,” tagning nga pagkasulti ni ‘nang Susie nga nagpabagting sa tirang nga dalunggan ni Riza.
“Aguy, gihilantan imohang amahan? Sulti og tinuod dong kay magpatawag kog tanod!”
“W-wa-wala te oy, wala lagi. Gisubawan ra man si papa,” ug kahilakon siya nga misutoy pauli sa ilaha.
PASPAS nga miabot ang kagabhion ug wala gihapon nahanaw ang hubak ni Toto. Hinay na nga gahaguros ang padre de pamilya nga nangugat na og taman sa pagginhawa. Sa kiliran, pahilom nga gabakho si Gemma nga gakumot-hilot sa lumoy nga kamot sa iyahang bana, ug wala nay hanaw sa angay nga buhaton. Dungog ni Dodoy sa sala ang gaum-om nga hilak sa sulod. Nakaamgo siya nga mohupay sa iyahang mama, apan wala siya kabalo. Ug dili siya kabalo.
Nagyaka ang bata tapad sa gihapnig nga mga modyul- naghangad, naglaraw sa mahuyang nga siga sa kandila. Mihayaw ang itom nga anago sa balaang imahe ni Hesus nga gitamtakan, sa gamatoy nga pigurin ni Santo Niño, ang patron sa siyudad, ug sa maluluy-ong dagway ni Birhen Maria.
Ug sa diyotay nga kahilom nidugok ang kasaba.
Sa pagpamaypay sa mga namaligyag barbikyu, nibanha ang eskina. Mipatigbabaw ang alingasa ug katawa sa mga batang gadula, inubanan sa mga inapurado nga serbato ug gaalburoto nga tambutso sa mga sakyanan sa haywi. Sa kanayon nga kalipay, mihinunob nalang sa kasaba ang tiyabaw ni Gemma samtang gigakos ang nitahan nga lawas sa iyahang bana.
Si Niño Jan Pol natawo ug nagdako sa Dakbayan sa Pagadian. Nahimong Fellow for Creative Nonfiction sa ika-27 nga Iligan National Writers Workshop. Nagtukod sa pinakauna nga Pagadian Writers Workshop niaging tuig 2020. Kasamtangang estudyante sa University of Toronto. Mabasa ang iyang ubang sinulatan sa Reading the Regions 2: Philippine Folk and Oral Traditions (usa ka antolohiya sa NCCA) ug sa Dagmay.online.