(Ikatulong Ganti, Ika-6 Satur P. Apoyon Tigi sa Mubong Sugilanong Binisaya)
Sa akong Papa,
Ug sa tanang ginikanan mingtambong sa PTA meetings sa ilang mga anak,
Daghang salamat.
MIAGING PTA MEETING, SI PAPA ANG NIADTO UG MING-PIRMA SA AKONG CARD. Human niya og tan-aw sa akong grado, giingnan siya sa akong titser nga musuwat ani sa mga nahitabo. Bahala og dili daw og Ingles o Filipino. Bisaya ra akong masuwat kay mao ra man sab akong makaya. Ana sab si Papa dili na kuno ko maglangay-langay para makabalo sab si Mama. Ug naga-unsa ko sa skwelahan. Gina- unsa nako paggasto akong balon kada adlaw. Ug ngano daw nga mura og dili na ganahan mu-skwela among klasmet isa nga si Axel.
GIKALINTURA NAMAN KUNO KO KADTONG MIAGING SEMANA, dili na gyod ko tuohan ni Mama pag muingon ko niya nga lain na sab akong paminaw. Ampalaya pa jod akoang sud-an pamahaw unya gamay ra nga itlog sagol, wala naman lami niluto ni si Mama. Gituyo jod niya nga gamay ang itlog para mahurot nako og kaon ang ampalaya. Kapait ra da. Napugos ra ko ug pusta sa akong balon unya gibutang sa bag. Nagtibugol man diay ni akong wala nga bulsa sa bag. Didtua nahinumduman na nako ang liso sa santol na among gikuha sa silingan sa lola ni Badyang. Mga niluwa-an ug wa tunla kay basi dili nako malibang, maimpatso pa ko kang Papa pag mabal-an niya gakaon ko og santol nga walay paniudto kay wala ko ganahi sa sud-an.
Gikuha ni Papa akong bag og siya mingbitbit handtod sa human niya ug tabok namo. Ana siya dili kuno ko painit ug maayo karon kay dili makabantay si Ante Susan ug ilisan ko og t-shirt. “Pag bulingit gani ka ug dagway pag sundo nako, mapitkan gyod tika.” Ana si Papa. Singko gihatag ni Mama sa akoa nga balon pang-snack, pero kita ko ug dyis tibuok sa kordeso nila Papa, akoa dayung gibulsa aron di ko masakop.
Naay batan-on nga teacher mingtudlo namo gaina hapit paniudto, murag mga alas dyis tingali to. Tangkaron siya ug nakapalda. Nasuko akong mga amigo kay ngano kuno nga dili si Sir Goryo ang magtudlo sa amoa ug Math. Ana ang batan-on nga maestra, practice teacher kuno siya ni Sir ug siya usa kuno magtudlo namo aron mag-ilaila kuno mi ug makahibaw kuno siya ug tudlo ug bata. Akong mga klasmet nga babaye, ganahan kaayo sila sa among maestra kay naa kuno silay ate-ate. Wala mi ganahi kay dili siya lingaw magtudlo og dili pa jod mi niya pansinon, sigi ra mi niya og badlong kay kuno sigi mi og balhin og bangko. Mga pula kuno mi og lobot. Akong brayt na klasmet, si Marcia, mingtukar na sab iyahang pagkatabi-an. Sigi siya ug istorya sa maestra miskan nagasuwat siya sa blackboard. Tabi-ana gyod ani ni Marcia.
Miskang wala nako gasuwat balik kay gilaay nako, kalit man ko kabati ug kuyaw sa akong lobot, mao diay gikuhit ko ni Axel sa iyahang Mongol 2 ilawom sa among bangko. May gani kay ang eraser nga tumoy iyahang gikuhit, abi nako ug kadtong tumoy. Mingkatawa siya sa ako kay mura kuno ko ug baye makuratan. Ana siya nako kita siya ug dakong silopin sa bag ni Harold, puno ug rambutan. Daghan gyud daw og sulod. Ming-ana ko niya nga dalo man na si Harold. “Hangol man gani na og wan holnga papel, miskan isa ra atoa pangayo.” Nitapad na sa ako si Axel kay absent akong katapad. “Manghatag lagi na siya,” ana siya. “Ayaw lang pahalata nga kita ta sa iyahang rambutan nga dala.”
Niduol mi kang Harold og tuara, nagpanit na diay siya ug rambutan ilawom sa iyahang desk. “Unsa na imong gi-ugom, Harold?” Nitapad si Axel kang Harold pero mi- aksyon siya og plastar sa iyahang blue nga bag para dili kalingkod og dayon si Axel.
“Unsa naman sab tuyo nimo, Axel? Hawa ra gud mo diria.”
“Suko man kaayo ka, niduol ra gani ta. Unsa bitaw na imong gina-ugom? Rambutan na no? Hatag bi.”
“Di ko. Akoa ra ni nga balon.”
“Ulita ba gyod nimo Harold, di gyod ka manghatag miskan tagsa mi ni Charles?”
“Di lagi ko! Hala titser, titser! Si Axel ug Charles sige og balhin-balhin sa ilang bangko, o! Nilapas na sila sa ilang row, titser o!”
Nag-unhanay mi ni Axel ug lingkod sa among bangko para di mi masakpan ni titser. Sa akong pagdali-dali, pirte nakong pagkalamba sa akong bangko ug nahayang ko sa saog. Pirteng katawa ni Axel ug mingsabay ang uban namong mga klasmet. Miskang gina-badlong na mi sa maestra, sigi gihapon ug katawa sila Axel ug akong mga klasmet. Wala man nuon ko napiang, na-abogan lang akoang polo. Klaro pa gyod kaayo. Mapitkan gyod ko ni Papa ani.
TING-PANIUDTO NAMO, SA ILAWOM MI SA NARRA NANGAON. Ang mama ni Axel kay lami kaayo muluto kay fried chicken iyahang sud-an pirme. Usahay, muadto mi sa klasrum sa iyahang magulang nga ate, para mangayo ug sinsilyo palit ug buko juice. Panagsa naa mi madawat, panagsa wala. Samtang gakaon mi, maminaw mi sa sturya ni Axel ug sa iyahang katabang. Ana siya bisan asa na daw naabot ila katabang maong daghan siya og istorya. Naa tong kas-a nga kasugat ug maligno ila katabang kay namalayi kuno sa iyaha. Naa sab tong mingtakas sila gikan sa ni-kidnap nila kas-a kay ibaligya kuno ilang kidney. Pero ang kasagaran na ginabalik-balik ni Axel kay kadtong batang gamay nga gibantayan sa ilang katabang. Lain kuno ug mata kay kolor blue, lahi daw nga pagka-blue dili parehas sa kano. Dili pa jod matablan og sakit miskan lamokonon ang iyahang kuna. Dili na unta mutuo si Axel pero minghapit daw ang ginikanan atong bata sa ilang balay ug nakit-an niya ang bata. Mao gyong pormaha sa mata. Kuyaw nga pagka-blue.
Ana si Axel wala man siya nahadlok, pero klaro gud sa iyahang nawong nga nahadlok siya. Ang ilang katabang karon ang maoy nagdugay sa ila ug taman kay dili kuno strikto ang ginikanan ni Axel. Human namo og hipos sa among balonan, nagdula mi og tigso miskan upat rami kabuok. Niya si Marcia, kaning magsigi og labot-labot, kalit niyahang gibira si Lewis kay kuno nagbalay-balay sila unya siya ang ilang napili nga papa. Gubaa lagi sa nawong ni Lewis ato kay ngano daw nagsamok-samok siya sa amoa niya apil-apilon siya sa ilang pambaye nga dula. Mi-aksyon bitaw og hilak ni si Marcia nga mura ba og amawon, mingkuyog na lang si Lewis. Gi-sungog namo siya kay Marcia kay kibaw mi nga ganahan kaayo si Marcia sa iyaha unya tingali sila magdayon pagdako nila. Si Lewis naman hinuon ang murag kahilakon.
(To be continued)
Ma. Christine Cadungog is currently pursuing her fourth year of tertiary education with the degree Bachelor of Secondary Education Major in English at Davao del Norte State College, Panabo City. Aside from studying Professional Education courses, she is also enthused by language and literature.