Mahal kong Diyosa (Cebuano)
Matag gutlo ug tipik sa gutlo
nga nagalakat ang akong mga tudlo
sa hubo mong lawas gikan ulo hangtod tuhod,
migilok ang mga unod sa akong handurawan.
Naghinam ko nga nakuyawan, nagsud-ong
sa bililhong hiyas sa imong pagka babaye—
katahomang gitukib ug giawit sa mga baylan
latas sa daghanang kaliwatan.
Apan nahibulong ko sa imong mga mata,
murag dunay gianinaw ngadto sa unahan
dili masabtan ang labyog sa imong balatian.
Wala ka ba mahiayon sa lakra ug agi
sa mga lakang sa nagkurog kong kumagko
nga nanubay sa mga tagaytay sa imong kilay,
mga bakilid sa imong ilong, mga kimba
sa imong dalunggan, ug mga walog
sa luyo sa mong mga balikhaw?
Oy, murag migiswid imong mga ngabil
nasaghiran sa nagtakingking kong kumingking?
O mahal kong Mebuyan!
Sa dihang gihapyod kong imong buhok
nga nagsukad sa ulo mong
sama kahabog sa Bukid Matutum
kalit nadakinas akong paghanduraw
ug nasangit-sangit akong kamot
sa mga atngal nga nangigdal
sa ubay-abay mong mga suso—
sa imong dughan
sa imong tiyan
sa imong pus-on. . . ug ay pstilan,
taudtaod nga mitidlom akong kalimutaw
sa giladmon sa imong pusod!
O mahal kong Mebuyan!
Pasagding ipadayon ko kining
kulba-hinam kong pagbaktas
sa kinatibuk-an mong katahoman.
Nia, nalangan kog kadiyot paglatay
sa lison mong mga bukton
paingon sa imong mga kuyamoy,
susama sa mga gamot sa kahoy
daplin sa sapa-sapa nga imong kaligoanan
ug giyungyonga’g di-maisip
nga mga sugilanon sa kabayanihan
sa mga bagani sa Kaliwat.
O mahal kong Mebuyan!
Dili ko makaako paglangay-langay
sa pagtungas-lugsong sa mga bungdo
sa imong kinatubuk-ang kaanyag.
Gitabyog akong handurawan
sa mga tsokoleteng pungtod sa Bohol.
Nagdilaab na sa tumang kahinam
kining mapangahason kong mga tudlo—kahinam
nga mipaturatoy hangtod sa tilwa
sa imong duha ka paa, hamis ug tul-id
daw mga punoan sa lawaan nga bag-ong
naghukas sa gabon sa sayong buntag,
gisalamin sa tin-awng sapa-sapa
nagkanaas og mga tigmo’g asoy
sa gugma sa mga diwata.
Hahay, salamat mahal kong Mebuyan!
Salamat sa katagbawan ug kalipay
nga akong natagamtam sa pagbaktas ko
sa imong katingalahang kinatubuk-an.
Salamat sa kahingpitan ug kadaogan
sa akong artistikong damgo’g tinguha!
Natibawas ra gayod akong kahinam
sa hinapos nga mga utnga sa kalamposan
paghidangat sa akong mga tudlo
sa nagdagaydayng tubig sa alamat
nga gilalik sa akong alampat!
O mahal kong diyosa Mebuyan!
Ang imong bag-ong katunhayan
ning akong bag-ong kamugnaan
molakbit pag-asoy sa esensiya—sa
lintunganay sa imong pagka babaye—
gitugahan ni Magbibaya’g daghang suso
aron patotyon ang mga batangmipanaw
sa dili pa sila pasudlon sa langit.
Apan ang imong bag-ong katunhayan
nga gihulagway sa akong alampat
dili maoy patotyon mga batang nangamatay
kundili mga katawhang buhi—silang
wala makaila ug makasinati kanimo, silang
wala makakita sa bahandi’g hiyas
sa atong lumadnong kultura— naglurat
ang mga mata sa kahibulong nagsud-ong
sa imong hubo nga katahoman,
O mahal kong diyosa Mebuyan!
Busga ilang mata sa talagsaon mong panagway.
Paimna sila sa gatas sa matuod mong pagkababaye!
Gilukpan ba ni Bathala’g daghang suso imong lawas
aron lang ngalanan ka’g Mebuyan?
Mahal kong diyosa!
Hamili ug halangdon kang babaye!
Matuod kang Diyosa sa lumadnong mitolohiya!
Matuod kang diyosa sa akong Alampat!
Mahal kong Diyosa (Tagalog)
O mahal kong Diyosa!
Bawat sandali’t mga piraso ng sandal
na hinahakbang ng aking mga daliri
hubad mong katawan mula ulo tungong tuhod,
nakikiliti ang mga laman ng aking haraya.
Nananabik na may halong pangambang minamasdan
ko ang mabighaning hiyas ng iyong pagka babae—
karilagang inuusal at inaawit nga mga baylan
ng di-mabibilang na mga salinlahi.
Ngunit nakapagtataka ang iyong mga mata,
parang may inaaninag sa dakong unahan,
di basta maarok ang lalim ng iyong damdamin.
Hindi mo ba nagugustuhan ang mga bakas
ng mga yapak ng aking hinlalaking
tumatalunton sa mga taluktok ng iyong kilay,
dalisdis ng iyong ilong, mga lambak
sa iyong taynga, at mga pampang
sa likod ng iyong mga balagat?
Oy, parang nakangiwi ang iyong mga labi
na nasagi sa ngtakingking kong kalingkingan?
O mahal kong Mebuyan!
Nang hinaplos kong iyong buhok
na nagmumula sa ulo mong
kasing-tayog ng Bundok Matutum
biglang nadulas ang aking haraya
at nagkandasabit ang aking kamay
sa mga utong na nagsisi-uslian
sa kay dami mong mga suso—
sa iyong dibdib
sa iyong tiyan
sa kiyong puson . . .at ay pastilan,
matagal-tagal na nakalubog aking balintataw
sa lalim ng iyopng pusod!
O mahal kong Mebuyan!
Hayaang ipagpatuloy ko itong
kagilagilalas kong pagbabaktas
sa kabuuan ng iyong hiwaga.
Eto’t nabalam ako sandali sa pagtalunton
sa bilog ng iyong mga bisig
tungo sa iyong mga daliring
kawangis ay mga ugat ng punungkahoy
sa tabi ng batis na iyong pinapaliguan
at pinagkukunyapitan ng kay rami-raming
mga salaysay ng kabayanihan
ng mga bagani ng Lahi.
O mahal kong Mebuyan!
Ayaw kong magpapatumpik-tumpik
sa pagakyat-baba sa mga burol
ng iyong mabighaning kabuuan.
Lumilipd sandali ang aking haraya
sa mga tsokolateng bulubundukin ng Bohol.
Lumalagablab sa matinding pananabik
aking mapangahas na mga daliri—pananabik
na nagmamadali patungo sa gitna
ng iyongl mga hita, makinis at matuwid
tila baga mga puno ng lawaan na kahuhubad
pa lamang ng mga ulop sa madaling umaga’t
sinasalamin ng malinaw na sapa
ang lagaslas nito’y mga bugtong at salaysay
ng pag-ibig ng mga diwata.
Hahay, salamat mahal kong Mebuyan!
Salamat sa kasiyahan at ligayang
aking natamasa habang binabaktas ko
ang iyong mahiwagang kabuuan.
Salamat sa kaganapan at tagumpay
ng aking artistikong pangarap at hiraya!
Nalubos rin ang aking kapanabikan
sa mga huling hingal ng pagsasapalaran
nang nakarating ang aking mga daliri
sa dumadaloy na tubig ng Alamat
na pinangahasang ukitin ng aking Sining!
O mahal kong diyosa Mebuyan!
Ang iyong bagong kaanyuan
nitong aking bagong kalikhaan
saglit magpapaliwanag sa esensiya—sa
likas na kahulugan ng iyong pagkababae—
biniyayaan ni Magbibaya ng kay-raming suso
upang pasusuhin ang mga batang pumanaw
bago pa man sila makapanhik sa langit.
Subalit ang iyong bagong kaanyuang
nilalarawan ng aking sining
ay di magpapasuso sa mga batang pumnaw
kundi sa mga buhay na tao—silang
hindi nakakakita’t nakakakilala sa iyo, silang
hindi nakakaalam sa yaman at ningning
ng ating katutubong kultura—nakadilat
ang mga mata sa laking gulat, napagmasdan
ang iyong hubad na kagandahan.
O mahal kong diyosa Mebuyan!
Busugin mong kanilang mata sa iyong hiwaga.
Painumin mo ng gatas ng tunay mong pagka babae!
Ipinalamuti ba ni Bathala maraming suso sa katawan mo
para lang mapangalanan kang Mebuyan?
Mahal kong diyosa!
Dakila at kagalanggalang kang babae!
Tunay kang Diyosa sa katutubong mitolohiya!
Tunay kang diyosa ng aking Sining!
—
Don Pagusara is a multi-awarded author in Cebuano, Tagalog, and English. He has been an awardee of the Unyon sa mga Magsusulat sa Pilipinas and the Don Carlos Palanca Memorial for Literature. “Mahal Kong Diyosa” is interpreted by Jean Lindo into sculpture, entitled “Mebuyan”. “Mebuyan” is part of the Visual Aspect for Kumbira! 2016, a series of literary readings organized by the Davao Writers Guild in partnership with the National Commission for Culture and the Arts as part of the celebration of National Literature Month held last April 2016.