Sa Kalsada, Part 1

Wala na gihurot ni Stella ang iyang kape.

“Lagi, kuya. Padulong na ko. Apurado man kaayo ka uy,” maoy sulti ni Stella samtang ginataktak ang toothbrush sa gripo. Mga alas sais y media kadto ug padulong sila ni kuya Lucas niya sa eskwelahan.

“Pasensya gyud, hud. Naa pa mi asaynment sa Araling Panlipunan. Mangopya pa ko sa akong klasmeyt, mao’ng dapat ta magdali. Tara na.”

Gibira ni Lucas ang iyang sling bag nga naa sa lamesita duol sa ilang TV. Nakalimot diay siya sa pagsirado sa zipper sa bag ug nangahulog ang iyang mga sinsilyo pati ang iyang cellphone.

“Na, na, na… paghinay pud, nak! Naunsa man ka nga mura man ka’g gigukod og manok? Wa man ka gaamping sa imong gamit uy! Huna-hunaa biya ha nga dili ta dato. Swerte na man gani mo kay napalitan pa mo’g cellphone, dili pa gyud ninyo ampingan? Hay nalang!” Mao’y sulti sa ilang inahan nga nagpugong-pugong nga mangasaba sa sayong oras sa buntag.

Mingisi lamang si Lucas samtang gipunit ang iyang nabungkag nga cellphone. Gibalik niya og taod ang battery, keypad ug casing niini. Dayon gipindot-pindot niya kung moandar pa ba. Namatikdan ni Stella nga naratol ang iyang kuya tungod kay hinay-hinay nga nagtubod ang dagkong lugas sa singot sa agtang ni Lucas, ug daw nangurog ang iyang mga kamot. Mitabang na lang si Stella sa pagpamunit sa mga sinsilyo.

Sa dihang nahuman na sila, nanamilit sila sa ilang ginikanan ug nanggawas.

Samtang paspas nga gabaklay ang magsoon pagawas sa eskinita aron mopara og jeep, namatikdan ni Lucas nga nagbaguod si Stella sa pagdala sa backpack niini. Naluoy si Lucas sa iyang second year high school nga manghud. Unsaon kay honor student man si Stella ug dili gyud niya gustong ibilin ang iyang mga libro ug notebook. Kung puydi lang ganing magpatahi siyag mga sanina nga naay built-in nga bag, dugay na unta niyang gibuhat. Pero dili man sab gud niya gustong ma-mura siya’g tanga tan-awon. Siyempre, ang mga ingon anang edara, conscious na man sab sa ilang itsura. Dalagita na raba si Stella. Naa nay mga nakagusto ug naa na puy nagustuhan.

“Ako na lang dala sa imong bag, hud bi. Kambyo na lang ta.” Mihunong sila pagbaklay ug gitunol ni Lucas ang iyang sling bag samtang gikuha ang backpack sa iyang manghud.

“Uy, palangga daw ko ni kuya.” Mingisi si Stella samtang gituslok niya’g tudlo ang dimple sa tuong bahin sa aping ni Lucas. Mipahiyom lang pud ang maguwang.

“Ngeks. Palangga daw? Pataka ra man ka uy. Ako lang ganing gikuha kay para paspas ka makalakaw kay para sayo pa ta makaabot sa eskwelahan. Haha… abi nimo’g palangga gyud tika, ha?” Gisunglog sa maguwang ang manghud ug gilitkan niya ang walang dalunggan niini. Dayon, midagan si Lucas.

“Agay! Bantay lang gyud kang kuyaha ka ba. Isumbong tika kay ate Lea ba. Ingnon nako nga bulagan ka na niya. Hahaha.”

Sa pagkadungog ni Lucas sa bahad sa iyang manghud, kalit lang siya miundang sa pagdagan. Gikuot niya ang iyang cellphone ug hinay-hinay nga nagbaklay samtang duna kini ginabasa nga text. Gigukod siya ni Stella ug gibalosan og litik. Apan namatikdan sa manghud nga walay reaksyon si Lucas. Nagpadayon lamang kini sa pagbaklay nga diretso ang tinan-awan. Paspas. Mas paspas.

“ Magdali ta labong naa pay jeep. ” Mando ni Lucas.

Sa wala madugay, nakaabot na sila sa City-high. Alas sais singkwenta na kadto ug giuli na nila ang ilang tagsa-tagsa ka bag.

Nagbulagay na ang magsoon padulong sa ilang tagsa-tagsa ka klasrum. Misinggit si Stella, “Bye, kuya! Hapiton tika unyang ulian ha?”

Mitando lang si Lucas. Wala mitingog. Wala mingisi.

Midiretso siya sa fourth year building, dayon sa ilang klasrum. Didto, naabtan niya ang iyang mga klasmeyt nga nagtapok ug nagkamamo sa pagkopya og asaynment. Sa huna-huna ni Lucas, dili na lang siya moapil sa flag ceremony kay kulang pa ang diyes minutos nga nahibilin para mangopya. Essay type pa raba gyud ang asaynment.

Gitawag siya sa iyang klasmeyt nga si Ben. “Uy, Cas! Kani na lang akoa ang kopyaha kay nahuman na man ko’g anser.”

“Pag-sure diha, Ben. Kanus-a man sad daw ka nakahibalo maghuna-huna, be? Haha…ilaron pa gyud ko nimong kagwanga ka. Ambi daw be, akong tan-awon kay basig mali na imong gikopya,” matod pa ni Lucas. Mibalik ang mga ngisi niya. Sa makadiyot, nakalimtan niya ang iyang gihuna-huna kaganina.

“Mura pud kag korek. Wa kay salig nako, parts? Pers klas ang gikuhaan nako ana uy! Dili ka? Aw, kuhaon nako nang papel.”

“Hmmm… murag tama man ning imong gikopya. Parehas mi’g idea. Brayt ang nianser ani, brayt. Payts, puydi na ni.” Gipaspasan ni Lucas pagkopya.

Ambot lang pero gagmay gyud og mga grado si Lucas ug mosugot lang kini nga magsige’g pangopya. Line of seven halos tanan niyang grado. Sa Math ug MAPEH ra gyud tawon siya nakakuha ug 80. Maayo na lang intawon.

“Pagpaspas, parts kay naa pa ko’y isulti nimo. Important very much,” matod pa ni Ben.

Mihangad kadali si Lucas ug nangutana kung unsa kadtong isulti ni Ben.

“Ah, basta tiwasa sa na’g kopya kay basig mag emo-emo ka inig isulti na nako. Mabasa og luha akong asaynment. Basta, unya na.”

Pagkahuman ni Lucas og kopya, giipit niya sa iyang notebook ang papel ug gibalik kang Ben ang asaynment niini. Gipangutana dayon niya si Ben bahin sa gusto niyang isulti. Gidala ni Ben si Lucas sa ilang garden sa likod sa klasrum.

Nilingi-lingi si Ben sa palibot aron siguruhon nga way laing makadungog sa ilang istoryahan. Ug miingon siya, “Cas, naa na gyud kay rason para moapil sa Spiders. Kung madunggan na nimo ni akong ingnon, dili na gyud ka magduha-duha ug apil sa amo.”

“Unsa man lagi nang imong ingnon? Dalia ba. Samoka uy.” Apurado na kaayo si Lucas.

“Imong uyab. Si Lea.”

“Si Lea? Naunsa diay, ha?”

“Kagabii. Sila ni Paclar. Nakita sa tropa nga….”

“Kinsa pud nang yawaa nang Paclara na?” Atat na kaayo si Lucas samtang gikaptan ang mga abaga ni Ben. Namula na siya ug ang mga kunot sa iyang agtang nagtagbo, lisod masubay ang sinugdanan ug ang sumpay. Sama ra usab ang kalibog ni Lucas.

“Si Paclar. Kristofer Paclar, kadtong right-hand sa lider sa kalaban namo nga gang, ang Bloods. Dugay na na siyang ginamanmanan sa tropa. Ug kagabii,” nilingi-lingi pag-usab si Ben, “nakita sila sa tropa nga nagpalami og… kuotanay didto sa covered court. Silang duha sa imong uyab.”

Napungot pagtaman sa Lucas sa iyang nadunggan. Taliwala sa kabugnaw sa buntag, nitulo ang iyang mga singot ug nisurop sa balasong yuta.

Mao diay nga wala na nireply sa iyang mga text si Lea. Mao diay nga ginalikayan na siya ni Lea kung makigkita siya. Nahinumduman ni Lucas nga kadtong niaging semana, mitext si Lea kaniya ug miingon nga init ang iyang lawas ug gusto niyang tagbawon siya ni Lucas. Nalibog kadiyot si Lucas niadtong tungora usa pa niya nasabtan ang buot pasabot ni Lea. Imbitasyon diay kadto nga may dalang timtasyon.

Misandig si Lucas sa punoan sa talisay ug mihangad siya aron silipon ang dan-ag sa adlaw taliwala sa mga dahon ug sanga sa kahoy. Mihangad siya aron pugngan ang pagtulo sa iyang mga luha ngadto sa basa nga yuta. Gaumog pa ang yuta tungod sa ulan adtong niaging gabii.

“Parts, unsa man? Unsa’y plano? Andam ang Spiders motabang sa imo,” pasalig ni Ben. Usa pa man makatubag si Lucas, mibagting na ang bell sa eskwelahan, sinyal nga magsugod na ang klase.

“Pwede ko makig-istorya sa inyohang mga Spiders unya? Unyang ulian?”

Nitando si Ben ug nanulod silang duha sa klasrum. Si Lucas, wala sa maayong buot.

Mga alas tres sa hapon, nagsugod na og panggawas ang mga estudyante gikan sa mga klasrum. Mideretso si Stella sa canteen duol sa fourth year building aron didto hulaton ang iyang maguwang. Samtang gapaabot, nipalit si Stella og duha ka panwich. Iyang gikaon ang usa. Ang usa, iyang gisulod sa iyang bulsa kay aron ihatag sa iyang kuya Lucas inig abot niini. Sigurado siyang gigutom na gyud ang iyang maguwang.

Nag alas kwatro na lang apan wala pa miagi si Lucas sa canteen nga gitambayan ni Stella. Kabalo si Stella nga moagi gyud didto ang iyang kuya kay wa na may laing lustanan pagawas. Nakadesisyon siya nga iyang adtoon sa klasrum si Lucas.

Hinay-hinay nga galakaw ang dalagita samtang gakanta-kanta. Medyo mingaw na didtong dapita kay nakauli na ang ubang estudyante. Usa pa siya nakaabot sa klasrum sa iyang kuya, nakadungog na siya’g mga tingog sa lalaki nga gaistoryahanay, ug nadunggan niya ang tingog ni Lucas. Wala mipadayon si Stella ug duol sa klasrum ni Lucas. Hinuon, mituyok siya sa likod sa room aron maniid kung unsay ginabuhat sa mga batan-ong lalaki sa sulod.

“Dili ka magmahay nga niapil ka sa Spiders, Lucas. Andam ming motabang sa imo kanunay. Basta wala lay traydoray.”

Gitan-aw ni Stella kung kinsay misulti adto. Pagtan-aw niya, si Louie Reston diay. Ang iladong lider sa Spiders gang. Nakulbaan siya. Nahibal-an niya nga miapil na iyang kuya sa maong notorious nga gang sa Davao.

“Mga Brad, mangadto na ta sa hideout para didto nalang nato i-initiate ang atong bag-ong kauban. Didto na lang sab nato planohon ang pagtodas kang Paclar,” maoy sugo ni Louie.

Nanghawa ang mga batan-ong lalaki. Nagbulag-bulag sila. Sa grupo ni Ben mikuyog si Lucas nga niadtong higayona, hilom ug wala kaayo gaistorya. Apan maklaro sa iyang nawong ang kalagot ug ang kagustuhang makabalos kang Lea ug kang Kristof Paclar. Andam na siya, bisan sa pagpatay.

Samtang nanglakaw ang mga Spiders, nagsunod si Stella. Apan gaamping-amping gyud siya nga dili masakpan. Kahibalo sab si Stella nga ang maong gang, wanted na sa kapulisan sa lungsod. Sayod sab siya nga ang DDS padayon sa pagpamatay sa mga myembro sa bisag-unsang gang sa lungsod. (IPADAYON)

—-
This story won for Paul Randy gumanao the Second Place in the Saturnino Apoyon Tigi sa Mubong Sugilanong Binisaya (formerly known as the NCCA-DWG Fiction Writing in Bisaya Contest).