Lanay

Characters:

Elmer, 26 years old, dressed in semi business attire, a drug runner

B, 23 years old, the younger brother of Elmer, in shorts and t-shirts, unemployed

Ely, 27 years old, a mob member, the right hand of the boss of a mob, he has a gun at the waist

Setting:
An apartment. On centerstage is a sofa and in front of it is a small coffee table. There is a TV on the right side of the stage, opposite to it is a dining table for two. There is a lighter on the coffee table, a foil under it and a burnt spoon. The room is a mess, the floor is not swept, shirts and pants are scattered. The main door to the apartment is at the right side and a window behind the TV.

Scene:

(Elmer sits at the sofa reading something, he stands and looks outside through the window then sits on the sofa again when his cell phone beeps.)

Elmer: (reading his cell phone) Si Ely na tingali ni ay. Ganiha pa baya ko naghulat niya kay naa pa koy adtuan importante. Uy padulong na diay siya o. (he places his cell phone on the table and looks outside the window again)

Nagbaktas ra man tingali to. Tsk…Tsk…naa na pu’y nagrambol sa kanto o. Oy! Si Bulik. Na! Nakigbuno na pud sa mga budots. Pastilan ning mga bataa ni ai. Sige ra mag riot. Gamay’ng bikil makiggubot man dayun. Nagdala pa jud ug dos por dos o. Aguy ka. Hoy! Aguy kasakit. Inig magka-anak ko, dili jud nako ipabarkada anang mga klaseng tawhana. (walks away from the window) Sige lang, dugay dugay mudato na man ko, muhawa na ko diri sa Baryo Patay. I’ll find a better place aron mudako nga disente akong anak. Unsa kaha’y nindot nga pangalan? (looks up, thinking) Ay tama, nganong sige man ko’g isip aning anak anak uy, wala pa man gani ko’y uyab! Hay, tarungon na nako ni akong kinabuhi uy. Mangita na ko’g mahimong inahan sa akong pamilya. Mangayo ko’g textmate kang B. I got busy with work man gud ba. Boring na ni akong life ay. Ay tama, daku dako na man diay to sulod sa akong bank account. Hmmm, pwede na man diay nako ni undangan akong trabaho. Pwede na man diay ko mangita ug mas tarong nga trabaho. Tutal nakahuman man ko’g Public Administration sa USP. Moundang na ko dugay dugay. Tama. Dugay dugay.

(SFX: knocking; offstage voice) ‘Mer! ‘Mer!

(Elmer opens the door, Ely enters. They walk towards the sofa and sit.)

Ely: Pasensya bay, nadugay ko. Natraffic ko sa Matina. Kusog kaayong baha. Hangtud tuhod lage.

Elmer: Ah mao ba. Ulan ulan man gud karon ba. Wala pa diay na napaayo ni Duterte? Sige lang. Sayo sayo pa man pud. Mahulat pa man daw ko nila Ante sa ospital.

Ely: Ospital? Kinsang na-admit preng?

Elmer: Akong pinsan. Gi-dengue. Nisabay sa uso. Kamalas jud. Three days na to didto sa Davao Doc ba. Ingon si Mama, bisitahon daw nako.

Ely: Pero, wa pa man kaha ka kaayo nagdali preng?

Elmer: Aw kung pwede ta madali, mas maayo.

(Ely gets something from his bag)

Ely: O nay kwatro mil. (hands Elmer the money and an LBC package) Premium Grade ni preng.

Elmer: Ah, asa pud ni dal-on?

Ely: Agdao preng. Sa Chinatown. Bag-o mag-udto, mga alas dose mahatag na na.

Elmer: Kay Ong ni? O kay Tan?

Ely: Kang Ong na.

Elmer: O sige, sige. Unahon sa nako ni bag-o ko muadto sa Davao Doc.

Ely: Ay preng, pangita lang sa siguro’g ubang masugo siguro. Initado ang operasyon ni Boss Melchor karon. Murag naka-hearing ang PDEA. Murag nabantayan na pud ka, ana si SPO1.

Elmer: Aw, tama diay no? Naa man diay bag-o lang gitira sa Mintal. Wala ba diay nakabayad si Melchor sa mga pulis karong bulana?

Ely: Kabayad gud preng. Pero kaila baya ka anang mga pulis, mubaliktad ra na’g kalit.

Elmer: Mao ba? Bitaw pud.

(B enters from the left side of the stage, he just woke up and goes directly to the table searching for food)

Ely: (reaches for his cell phone) Uy, ni-text na si Boss Melchor preng. Mupasi sa ko, kinahanglan daw ko.

Elmer: Aw sige. Pangitaan lang nako ni og paagi. Madeliver ni karong adlaw ah.

Ely: I-sigurado na preng ha. Nabayran na baya na.

Elmer: O, lagi lagi. Sure na ah.

Ely: (walks towards the door) Sige preng. Ayo ayo. (Exits)

B: (inspecting the dishes on the dining table) Kanus-a pa ni ‘Mer? Ning kan-on?

Elmer: Ganiha ra na buntag.

B: Naa kay sinsilyo diha? Pahulma sa ko bi, ipalit nako’g sud-an. Tibuok singko to akong kwarta.

(Elmer hands him 50 pesos, B exits)

Elmer: Wala na pu’y kwarta bataa ay. Nangatik na sad. Tsk…Tsk… (his cell phone rings)

Hello ‘te? O, unsa man? (pause) Aw, ganiha pa diay mo nagpaabot? Buntag pa? (pause) Maayo kay makagawas na si Junald. (pause) Ha? O sige te, ako na lang sa bayad diha. Wala pa man pud gastuhan sa akong savings. (pause) Aw, kung kanus-a ra gud ka makabayad gud. (short pause) Karon na jud? O, sige te. O. Sige, sige, sige. Muhawa na ko diri. 30 minutes te. Sige, sige, sige.

(B enters, goes to the table and starts to eat from the plastic bag of food he had bought.)

Elmer: B, naa kay lakaw ‘ron?

B: Wala man. Kinahanglan ka’g muhatod ana no?

Elmer: Aw. Naminaw diay ka sa among storya?

B: Nakamata ko pag-panuktok ni Ely. Hadlok pud diay ka’g DDS yaw*a ka?

Elmer: Kadungog diay ka sa tanan?

B: O…

Elmer: Ikaw hatod ani beh. (puts the package and three thousand pesos on the living room table)

B: Sure. Wa’y problema na. Asa gani?

Elmer: Sa tindahan nila Ong.

B: Katong gihatdan nato sa Agdao sauna?

Elmer: O. Didto.

B: Oki ra pud. Karon na ‘Mer?

Elmer: Paghuman lang nimo’g kaon ah.

B: Payts!

Elmer: Niay pamasahe o. Pagdali ha. Wala pa’y udto dapat naa na na didto.

B: Imong tsikot diay? Hulmon na lang sa nako.

Elmer: Wala man kay lisensya. Asa pa lang to nimo dal-on. Nagdali pud ko. Kinahanglan na ko didto sa hospital. Mugawas na daw si Junald. Ako ang gi-agad nga magbayad.

B: Pipti ta sa bayad?

Elmer: Tres mil imo. Para naa pud kay kwarta. Dugay na ka way trabaho.

B: P*ta, salamat kaayo ‘Mer! Sige. Paghuman nako’g kaon. Mupasi na ka?

Elmer: Kaligo pud uy. Ang tag-iya ra jud imong pwede tagaan ana ha. Sa iyang opisina ra jud iabot.

B: Sige. Sige ‘Mer.

Elmer: Ayaw’g papangka ha. Sige. Pasi sa ko. Pag-amping ha. (Elmer leaves)

B: (gets the package) Ah, yaw*a ani uy. Daghan kaayo. (Searches it, stops eating for a while) Kwaan kaha nako ni’g gamay? Makasabot man tingali to Elmer.

(B smiles and hurriedly puts down the package when Elmer enters)

Yaw* ra! Balik man dayun?

Elmer: Akong susi. (searches the room) Kakita ka?

B: (continues eating) Wa baya. Tan-awa daw sa sofa uy. Basig nasuksuk diha sa kanto sa kilid.

Elmer: Wala man. (looks under the table and finds the car key there, he also notices the burnt spoon and foil at the left side of the sofa) Hoy! Ning kutsara diri ug foil o. Duha ka semana na ni wala nahipus. Panglimpyo pud panagsa, B.

B: Unya na, pag-uli nako.

Elmer: Lakaw sa ko. (exits; SFX the car revving and leaving)

B: (returns to the package and goes to the sofa) Basig masuko si Elmer ba…A, dili lagi. But-an man kaayo tong yaw*a to. Makasabot man to. Dugay na kaayo ko wala nakatira. P*ta. Sige na lang tawon ko’g weed. Yaw* man gud kaayo ning masesante ta sa Jollibee ba. Napangka man gud ko sa among manager ba. P*ta. Lingaw man unta mu-duty nga high bats. Lutaw lutaw kaayo magserve sa mga customer. Malasa jud nako uy. First day unta nako to ma-promote sa cashier. Pisti. Nag-celebrate ra man ko maong nitira ko bag-o ko niduty. Wala nako nabana bana ba. Lisod man diay magcashier. Mura ko’g amaw didto magstorya sa mga nag-order. Tsk…Tsk…pangkaa ato uy. Bogo-a jud nimo B, uy. Bogo. Mali mali pa jud akong gipangtuplok. Maayo na lang daw gisesante ra ko, wala ko gipapriso. Tirahon ko ni? Sure ko, dili man to masuko si Elmer. Buotan man kaayo to nga magulang. P*ta. Lami na kaayo itunaw. Pero, dili lang man ni kay Elmer ba, sa drug lord man ni. Kinsa to? Si, Si, Si Melchor? Ah, dili man sikat. Dili kaayo big time, wa man ko kaila. (he opens the envelope and gets a pack of shabu) Hoooo yeah! Pero, sindikato man japon to. Ah, bahala na ni. Bayran na lang nako. Naa na man koy tres mil. Si Elmer bahala sa akoa ah. Basta kay kinahanglan jud nako mutunaw ron. (gets the foil) Ay piste, sunog na man ni kaayo ning foil. (crumples it and reaches for the spoon) Hugawa ani oy. Sige lang. (He gets a lighter and puts some shabu on the spoon and starts to heat them from under spoon, he inhales the smoke) Ah…Lingaw…Lingaw…(does it again and again) Hoooo…Lingawa uy…Ikaw na bahala nako ‘Mer. P*ta. Lami-a jud ani oy. Da best kaayo. Matsalam sa bato Lord! Yaw* ka. Matsalam…

(he presses the power button of the TV, it’s not plugged, but still he watches it, he is in trance)

P*ta! Suspended na diay si Willie sa Win na Win? Hehe…bogo…NoyNoy! Sound trip ta. Asa na tong component? (stands up to search the room) Pisting yaw*! Asa na tong speaker diri? (He sits on the edge of the sofa, he falls, he laughs)

Nigamay lagi ning bangko? Kuyawa uy.

(Elmer enters)

B: Yaw* ra, paspasa ba nimo nibalik.

Elmer: Isa ka oras na sukad nihawa ko uy.

B: ‘Mer, asa na tong component nato diri Mer? Magsound trip unta ko.

Elmer: Gi-prenda na to nimo uy. Kalimot ka? Gipalit nimo ang kwarta ug bato. (he looks at B, then finds the envelop opened) Hoy B! Imo ning gitira? Ah grabe uy! Nabayran na ni! Dili ni pwede makwaan.

B: P*ta. Bayran nako e. Problema ba diay na? Naa koy tres mil dira!

Elmer: Ma-imoha ra nang tres mil kung madeliver nimo na. Gikwaan pa gyud nimo. Unsaon na lang nato ni?

B: P*tang-inang yaw*, kasaba ba nimo? Daghan man ka’g kwarta diba? Tapli sa!

Elmer: Ah! Pirmi na lang. Gi-bayad baya nako sa hospital. B uy, premium grade pa jud ni. Lisod kaayo mangita ug ingani sa uban. Kapin tres mil pud na imong gitunaw bag-o lang.

B: Isli na lang sa ug weed. Daghan ko diha sa kwartong yaw*.

Elmer: Ay uy! Unsaon man nako nang weed?

B: Bayari na lang gud na. P*ta. Gamay ra bitaw akong gigamit.

Elmer: Gamay lagi. Pero wala ka kaila kang Melchor, sure sure to kung makig-deal. Dili ni pwede basta basta kwaan. Kung unsa’y sabot ni Melchor ug ni Ong, mao jud na. Abi ko’g kasabot na ka aning nga trabaho sa kadugay nato pag-uban diring balaya? Naunsa man ka uy? Ako’y ma-ipit anang kalaki nimo. Dugay na jud ko naglagot anang ka-adik nimo B ba.

B: P*tang-inang pisting iring! Pareha ra man ta adik diri. (laughs)

Elmer: O lagi! Pero unta’g nag-isip sa ka bag-o nimo na gilanay nang bato! Sus, pila na ka gamit diri imong gipangprenda? Tong component. Ako baya tong pinalit. Tong akong cell phone nga touch screen. Hinatag baya to ni Papa. Pati pa jud tong relo nako nga mahal kaayo. Gihaguan to ni akong angkol sa Qatar ba. Nag-antos ra jud ko sa imong mga binuhatan ba. Nag-pait na ko B. Nya, wala pa jud to nimo naislan tong akong laptop nga imo pung gibaligya. Asa na to naadto tanan? Imo ra tong gisayang tanan. Gihimo ra kang adik! Gihimo ra kang wala’y pulos nga tawo.

B: Aw, oo gud. Isipon pa diay to nimo tanan? Grabe pud ka uy. Murag dili man tika magulang.

Elmer: Kung padayunon nato ning ing-aning sistema kitang duha ra’y mamobre. Labi na ko nga nagpakaon nimo ug nagpapuyo nimo. Ako na lang isa gabayad sa renta ba sukad tong nasesante ka sa trabaho. Isa na ka bulan ba. Nadaot na man ka B. Sukad tong imong gigasto imong pangtuition para sa bato. Gipalayas baya ka ni Mama tungod ato. Kanus-a pa man ka magpakita sa balay? Gipangita na ka nila Papa didto. Pasalamat ka wala tika ginalaglag ilang Mama. Kanus-a man ka magbag-o? Undangi na na. Nakaya man gani nako mag-undang. Isa ka tu-ig na karon B. Isa ka tu-ig na.

B: (laughs and then frowns) Si Kuya Elmer uy. Ikaw baya akong dealer! Buanga ka! Pisti ka! Ikaw nagtudlo ani sa akoa tanan! Ikaw niguba sa akong kinabuhi ‘Mer. (laughs again) Sa imoha ra jud ko nakatuon ‘Mer! Hehe…Lingawa ani uy. Pisti ka ‘Mer! Pisti pud ko. Pareha tang duha pisti! Unsa? Nagbag-o na ka? Sus, mamiya man diay kang amawa ka. Tudlo tudlo og adik adik nya ikaw ra man diay una moundang. Unsa klaseng pagka-kuya.

(Elmer walks towards the door)

B: Guilty? (laughs) O, asa na man ka mu-adto? Hoy tubag, p*ta!

Elmer: Roxas. Agdao.

B: Ila Melchor?

Elmer: Mangita ko’g ika-ilis sa imong gitunaw nga bato. Mu-esplikar pud ko kay Ong nga dili sa nako ma-deliver karon nang bato.

B: Muadto ka ila Ong? Sabay ko beh.

Elmer: Ayaw. (leaves)

B: Buang jud o. Iyaha man ning sala tanan. (he grabs the keys on the table and throws it outside the window; SFX: the car revs and goes) Bogo gyud. (he plugs the TV but does not turn it on)

Yaw*. Showtime na man diay. (hums the Showtime themesong) Uy, ni-apil man diay si Elmer sa Showtime. (sits on the sofa) Go ‘Mer! Ayus. (turns to an imaginary seatmate) Kuya nako na.

(imitates Elmer) Buang man diay ka. Kung padayunon nato ning ing-aning sistema kitang duha ra’y mamobre. Nadaot na man gud ka B. Kanus-a pa man ka magpakita sa balay B? Kanus-a man ka magbag-o? (laughs) Hay si kuya Elmer uy. Kamaayo na lang gyud nimo. Salamat sa bato. Ayus kaayo atong trip karon. Adik jud ka. Adik. (starts to clean the room and sings while he’s at it) Unsa ning tama? Wa ko kasabot. Gusto ko mukaon, Di ko katulon. Gusto ko matulog, Di ko katulog. Ngano ko ni-enter? Wa man ko’y apil. (puts the shabu back into the package envelop) Buanga jud oy. Isa ka bulan na man diay ko nagpasagod. Pero nagbayad man ko sauna. Abi ko’g kasabot na to siya nga wa pa ko’y trabaho. Buang jud. Adiiiiiiiik! P*ta!

(Elmer’s car is back, B rushes to the window, panics and opens the door)

‘Mer! Elmer! Naunsa ka? Hoy p*tang-ina!

(Elmer enters holding his bloody side, B helps him to stand)

Elmer: (struggling) B…Pa…pa…pasi na…Si Ong!…Ong..Mel…Chor! El…Ely…Da…dag…dagan…

B: Ha? Ha? Unsa? P*tang-ina! (Elmer falls to the floor) ‘Mer! ‘Mer! (stares at Elmer for a long time) P*ta Mer! Hehe, unsa na pud ni na tripping ‘Mer? Yaw*a jud nimo’g tira uy. Mura ma’g tinuod. Bilib ko nimo. Aktor kaayo ka. Nibalik na tingali ka’g shabu shabu yaw*a ka. Nipalit ra man diay ka’g ketchup. Pulaha ani na ketchup uy. (tastes the blood; terrified) Ga..! Gashong! Dugo man ni! ‘Mer…’Mer…Elmer! Nadunggaban ka? Kinsa’y nigripo nimo? Sila Bulik tingali ni. Resbakan tika ‘Mer. (Looks outside the window) Wala na man sila Bulik? Nidagan na siguro. Hilom man kaayo sa gawas. (goes back to Elmer) P*ta ‘Mer! Wala na man sila Bulik, ‘Mer. Ha? Tan-awon nako usab? Hehe…(goes to the window again) Yaw*a uy, mu-storya na man ang bangkay karon. (pauses and turns back to Elmer) Gashong! Namiya na man sad ka ‘Mer! Hoy! P*tang-ina! Elmer! Tarong ‘Mer ba. Ikaw ra baya akong gina-asahan. Ayaw ko biya-i, ‘Mer. Kuya! (sits by Elmer’s corpse acting hysterical) ‘Mer! ‘Mer! Mata na ‘Mer. Sala man ni nako ba. Bogo man gud ko ‘Mer. Sa sugod pa lang gyud. Akoa jud tong sala tanan. Ako ma’y namilit nimo nga tagaan ko og weed. Ako ma’y nag-sige’g pangayo sa imoha og bato. Buotan man gud kaayo ka nga igsuon. Salamat kaayo kay imo ko’ng gipapuyo sa imong balay. Maayo jud kaayo ka nga kuya. Kabalo man ko nga gusto na ko nimo paundangon. Pirmi man nato na awayan. Lisod man undangan ni nga bisyo ‘Mer. Lisod gyud ‘Mer.

(a voice is heard from the outside, B looks through the window)

Ely: Elmer! (knocks the door hard) Hoy! Elmer! Nitawag si Ong. Litsi ka! Wa pa man diay nimo nahatag!

(B panics, pulls Elmer’s corpse at the left side of the sofa)

Ely: Abrihi ko! Hoy! Litsi kang yaw*a ka!

(B opens the door, Ely points a gun at him)

Ely: Asa si Elmer? Asa imong traydor nga magulang?!

B: Am… Ambot… wa… wa pa man kauli boss.

Ely: Buang tong tawhana to. Wa pa diay niya gi-deliver ang package nga nagsabot baya mi nga i-deliver to sa dili pa muabot ang alas dose. Suko kaayo si Ong kay nabulilyaso siya sa iyang kasabot. Mupatay jud baya to si Ong og mga sipat nga tawo. Buang s’ya gidaot niya si Melchor. Asa na man tong amawa to?!

B: Wa.. Wala jud baya ko kabalo boss. Wala pa ni-uli.

Ely: Asa man ang bato?!

B: Gi..gi..gidala man to niya pag…paghawa niya boss.

Ely: (notices the blood stain on the floor) Unsa man ni? Asa si Elmer? Ha?! Asa si Elmer?

B: Gi…gi…Gipatay nako si Elmer.

Ely: Ha?! Unsa?!

B: Akoa tong sala! Gitira nako ang bato!

Ely: Yaw* ra. Naunsa ka?!

B: Adik ko. Akoang gitunaw tong bato!

(Ely looks over at the left side of the sofa)

B: Wala nako napugngan akong sarili. Nya karon kay patay na si Elmer. Wala na akong igsoon. Sorry kaayo boss.

Ely: Ikaw man diay ang buang preng! Nabulilyaso na nuon mi. Nya unsaon ta man ni karon?

B: Bay…bayran nako ang nawala na bato.

Ely: Ay, dili na ana ka sayon preng.

B: Pasaylo-a ko ninyo boss. Pasaylo-a ko. Pangitaan tika’g bato boss. Ayaw…ayaw lang ko patya.

Ely: Buang ka. Naguba na ang deal ni Ong. Nadaot na pud ang pangalan ni Melchor. Dili na to mabalik.

B: (kneels) Ayaw ko patya. Please bossing.

(Ely stares at him)

Ely: (pauses, puts the gun down and walks towards the sofa, thinks) Gusto nimo to mabayran?

B: Oo…please…please…

Ely: Lingkod. Magsabot ta. (B sits) Ikaw na lang mopuli kang Elmer. Gusto ka?

B: Sige…Sige boss…

Ely: Masaligan ka?

B: Oo…buhaton nako tanan boss aron mabayran ning akong sala.

Ely: Ali…adto ta kang Melchor. Sa iyaha pag-esplikar.

B: Makasabot kaha to?

Ely: Ay, oo, buotan kaayo to uy.

B: Buotan pa kang Elmer boss?

Ely: Lagi. Sabay ra gud sa akoa gud.

(the two stand and walk towards the door)

B: Si Elmer?

Ely: Ay, pabay-i na dira si Elmer. (he pats B’s back)

(they exit)

(a gunshot is heard)

(lights off)

—-
Darylle Rubino is finishing his BA English-Creative Writing in UP Mindanao.